ICT in het onderwijs over 5 jaar

Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “ICT in het onderwijs over 5 jaar” In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

De discussie startte met een verwijzing naar een pas gestart project met de naam “Het leren van de toekomst” op basisschool De Schakel in Eibergen. Het project is gestart door Innovatieprogramma SURFnet/Kennisnet. Tijdens het project worden allerlei toepassingen geïntegreerd gebruikt in het onderwjs. Een citaat op een blog hierover op DigiNu: “Als ICT op correcte wijze wordt ingezet, levert het een aantoonbare bijdrage aan efficiënter, effectiever en aantrekkelijker onderwijs.” Een onderwerp, dat ook al eerder op Discussie Dinsdag de aandacht heeft gehad.

Nu werken bij een dergelijk project allerlei instanties en bedrijven samen en speelt vaak ook subsidie een grote rol om het mogelijk te maken. Maar is het ook haalbaar voor een school zonder al die hulptroepen en extra financiën? Is de praktijk (helaas) niet, dat de ontwikkelingen heel langzaam zullen blijven gaan, omdat de structuren in onderwijs enorm star zijn? En hoe staat het met bijvoorbeeld de mediawijsheid van de docenten, bestuurders, etc .? Is er genoeg voorbeeldgedrag? De durf om bekende zaken als "klassen" of "cohorten" los te laten, en meer te denken in leerprocessen van individuen? Bij veel scholen is de wil er wel, maar lukt het hen niet om het goed te organiseren en vaak is de kennis van de mogelijkheden onvoldoende.

Opvallend is wel, dat blijkt dat veel docenten en leerkrachten in hun privéleven wel meer gebruik maken van allerlei ICT-toepassingen. Dat zou er op duiden, dat het vooral vast zit op de vertaalslag naar het onderwijs en de integratie daarin. Daarnaast blijft er ook een grote groep die bijvoorbeeld het gebruik van social media maar onzin vinden, terwijl ze vaak geen idee hebben van de mogelijkheden, die het biedt. Men heeft voorbeelden nodig die aansluiten bij hun praktijk. Laagdrempelig en op maat; aansluitend bij hún lespraktijk.

De opmerking werd gemaakt, dat “ICT in het onderwijs over 5 jaar hetzelfde is als ICT van enterprise over 3 jaar of ICT van 2 jaar geleden voor ZZP'ers”. Anders gezegd: lopen we niet 7 jaar achter in het onderwijs? Scholen moeten in gaan zien, dat leerlingen als het gaat om kennis en vaardigheden op het gebied van ICT ver voor lopen op de gemiddelde leerkracht of docent. Maar overzien de leerlingen ook de consequenties van het gebruik ervan? Daar ligt veel meer de taak van de leerkracht of docent: als begeleider van het proces. Daarin hebben ze elkaar nodig. Ga als docent geen zaken aan de leerlingen uitleggen waar zij zelf meer van af weten. Focus je in plaats op het proces en het doel.
Daarnaast zouden leerkrachten en docenten zich veel meer bewust moeten zijn van de mogelijkheden, die bijvoorbeeld social media hebben: netwerken, kennis delen, contacten in andere talen. Dat biedt kansen voor henzelf, voor de leerlingen en voor de kwaliteit van het onderwijs. Vraag leerlingen eens om zelf ideeën te noemen om moderne toepassingen te gebruiken bij het behandelen of verwerken van bepaalde lesstof. Geef als docent aan wat het doel is, welk resultaat je wilt en wanneer en laat leerlingen daar zelf mee aan de slag gaan.
Ga als school op zoek naar mensen, die trainingen kunnen verzorgen en docenten of leerkrachten kunnen coachen en begeleiden. Vraag ondernemers uit de buurt om gastlessen te geven over hoe zij zakelijk ict-toepassingen inzetten en welke, vaak gratis, toepassingen zij gebruiken. Of laat leerlingen daar zelf eens een presentatie over geven.
Kijk ook eens naar de mogelijkheden van de vele online cursussen. In de VS volgen veel studenten digitale colleges bij andere aanbieders dan scholen, omdat hun school bepaalde vakken niet biedt. Leerlingen, die zelf hun lespakket op die manier arrangeren. Ligt in Nederland hier misschien een mogelijkheid voor de meerbegaafde leerling?

Op de vraag wat elke leerkracht en docent zou moeten weten, werd door een deelnemer de volgende punten ingebracht:

- Er is meer dan Microsoft, meer dan MS Office, meer dan Internet Explorer én meer dan Windows
- Tools zijn slechts een middel (verplicht leerlingen niet om het op jou manier te doen), het gaat om het (eind)resultaat.
- Weten waar je mee bezig bent. Email Ninja, GTD, Lifehacking, Automatiseren, Slimmer Werken.
- Ga niet af op één artikel van een journalist om iets (bijv. Twitter) te veroordelen of naar de prullenbak te verwijzen. Verdiep je er in. Vorm je eigen mening.
- Gratis betere tools dan het onderwijs kan bieden. Denk aan: Google Apps, Twitter, Basecamp, Highrise, Dropbox, Evernote.

Naar de toekomst toe waren de discussiedeelnemers positief gestemd. Mensen die nu in het onderwijs de arbeidsmarkt betreden zijn opgegroeid met de mogelijkheden op het gebied van ICT. Daarmee zijn er kansen om de achterstand op een natuurlijke manier in te lopen. Ook de initiatieven van de overheid op het gebied van Open Source kunnen een goede bijdrage leveren. Daarnaast zou de overheid ook het onderwijs op dit gebied beter moeten faciliteren. Al is het maar om de huidige docenten en leerkrachten bij te scholen en tijd te geven om zich in de mogelijkheden te verdiepen en zich deze eigen te maken. Wel met de kanttekening, dat niet de techniek maar de toepassing ervan in het onderwijs de focus moet zijn.

Tot zover het verslag van de discussie. Heeft u zelf nog aanvullende opmerkingen of ideeën? Plaats ze als reactie op deze blogpost. De links die genoemd zijn tijdens de discussie zijn terug te vinden op discussiedinsdag.yurls.net.

Volgende week houden weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter.
Discussieer mee over Onderwijs en ICT!