zaterdag 10 mei 2014

De rol van directe feedback in computerondersteund onderwijs

Onlangs schreef Wilfred Rubens op zijn blog over de potentie van tablets voor gepersonaliseerd leren, als reactie op een artikel overSnappet. In mijn reactie op dit blog schreef ik: “De summiere feedback is zeker een aandachtspunt. Uit onderzoek (mijn afstudeerthesis (OWK UU) over Snappet, maar ook door Anjewierden, Kamp en de Jong (onderzoek over Ziggy) blijkt o.a. dat de continue aanwezigheid van directe feedback leerlingen laks kunnen maken. Er lijkt geen bewijs te zijn voor positieve effecten van het type feedback dat Snappet gebruikt. Er zijn diverse andere typen feedback bekend in computergestuurd onderwijs waarvan bewezen is dat ze wel een positief effect kunnen hebben.” In dit blog geef ik wat achtergrondinformatie over feedback in computergestuurd onderwijs en licht ik de andere vormen van feedback die wel werken toe.

Feedback
Feedback is een ruim begrip en kan alle informatie die door een persoon of een object aan een ander persoon wordt gegeven, omvatten. De informatie die wordt gegeven gaat over bepaalde delen van een prestatie.

Timing van feedback
Bij feedback in computerondersteund onderwijs kan onderscheid gemaakt worden tussen de timing van feedback en het type feedback. Wat betreft timing van feedback is dit directe en indirecte feedback. Directe feedback wordt gegeven direct nadat de opdracht is gemaakt. Indirecte feedback is alle feedback die niet direct wordt gegeven.

Type feedback
Er worden drie typen feedback onderscheiden. Knowledge of Results (KR), deze feedback geeft aan of een door de leerling gegeven antwoord, juist of onjuist is waarbij uiteindelijk het juiste antwoord niet gegeven wordt. Knowledge of Correct response (KCR), deze feedback geeft het juiste antwoord. KR en KCR zijn beide korte en bondige feedback. Tenslotte is er Elaborated Feedback (EF), uitgebreidere feedback waarbij meerdere varianten mogelijk zijn, bijvoorbeeld een verwijzing naar een hulptekst, een oplossingsmethode of een voorbeeld.

Feedback op verschillende niveaus
Feedback kan zich op verschillende niveaus richten; zelfniveau, taakniveau en procesniveau. Bij zelfniveau gaat het om feedback die zich richt op kenmerken van leerlingen zelf, bijvoorbeeld een compliment aan een leerling omdat deze ijverig is. Bij taakniveau gaat het om het corrigeren van het gemaakte werk, bijvoorbeeld door aan te geven dat een bepaalde opdracht fout is. Feedback op het procesniveau gaat over het proces dat doorlopen moet worden om een bepaalde opdracht te maken. Er wordt dan bijvoorbeeld verwezen naar een te gebruiken strategie. Bij feedback op regulatieniveau gaat het om psychologische processen. Bijvoorbeeld een leerling laten reflecteren op het eigen handelen om het zelfvertrouwen te verhogen. Hieronder staan de verschillende soorten feedback in computerondersteund onderwijs weergegeven.
 
Effectiviteit van feedback
Om de effectiviteit van feedback te beschrijven wordt onderscheid gemaakt in de typen leeropbrengst volgens de taxonomie van Bloom. De taxonomie van Bloom is een veel gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen. Er zijn zogenaamde lager niveau leeropbrengsten: onthouden, begrijpen en toepassen en hogere niveau leeropbrengsten: analyseren, evalueren en creĆ«ren. Van Der Kleij en collega’s stellen dat voor een lager niveau van leeropbrengsten KR niet effectief blijkt, ook niet wanneer er een mogelijkheid is om een fout gegeven antwoord te verbeteren. Dit wordt door meerdere onderzoeken ondersteund. Deci, Koestner en Ryan (1999) stellen in hun meta-analyse naar de effecten van feedback op motivatie vast, dat er een negatieve correlatie bestaat tussen extrinsieke beloningen en leerprestaties. Wanneer sprake is van controlerende feedback, bijvoorbeeld het vertellen dat leerlingen de taak gemaakt hebben zoals dat van hen werd verwacht, was deze negatieve correlatie nog sterker. Daarnaast geven diverse onderzoeken aan dat de continue aanwezigheid van directe feedback leerlingen gemakzuchtig kunnen maken, omdat leerlingen een tweede kans krijgen om een oefening goed te maken.

Conclusie
KCR en EF kunnen effectief zijn. KCR vooral als het indirect, na afloop van een hele toets, wordt gegeven. EF kan zowel direct als indirect effectief zijn. Voor de hogere niveau leeropbrengsten zijn KR en KCR niet effectief, alleen EF kan effectief zijn, eventueel gecombineerd met KR en KCR. EF stuurt op dit niveau aan op bijvoorbeeld het verbeteren van fouten en het aanleren van een bepaalde strategie. Tenslotte, continue aanwezigheid van directe feedback kan leerlingen gemakzuchtig maken.

Bronnen:
Anjewierden, A., Kamp, E. T., & de Jong, T. (2013). Ziggy: Zeer Interactieve Goniometrie. Gevonden op14 juli 2013 op http://www.kennisnet.nl/fileadmin/contentelementen/kennisnet/Dossier_Laptops/ziggy-zeer-interactieve-goniometrie.pdf 
Bangert-Drowns, R. L., Kulik, C. C., Kulik, J. A., & Morgan, M. T. (1991). The instructional Effect of Feedback in Test-like Events. Review of Educational Research, 61(2), 213-238.
Clariana, R. B., & Lee, D. (2001). The Effects of Recognition and Recall Study Tasks with Feedback in a Computer-based Vocabulary Lesson. Educational Technology Research and Development, 49(3), 23-36.  
Deci, E. L., Koestner, R., & Ryan, R. M. (1999). A meta-analytic review of experiments examining the effects of extrinsic rewards on intrinsic motivation. Psychological bulletin, 125(6), 627-668.
Hattie, J., & Timperley (2007). The power of feedback. Review of educational research, 77(1), 81-112.
Shute, V. J. (2008). Focus on formative feedback. Review of Educational Research, 78, 153-189. 
Van der Kleij, F. M., Timmers, C. F., & Eggen, T. J. H. M. (2011). The effectiveness of methods for providing written feedback through a computer-based assessment for learning: A systematic review. CADMO, 1, 21-39.