Mediawijsheid in de Kerndoelen of als rode draad?

Het onderwerp vandaag op #netwijs Discussie Dinsdag was “Mediawijsheid in de Kerndoelen of als rode draad?”.  In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

Onlangs schreef Marcel Kesselring een blog met als titel “Scholen en (social) mediawijsheid: hoe stoppen we de digitale kloof?” Daarin pleitte hij ervoor om in de kerndoelen vast te leggen wat leerlingen aan het einde van hun schoolloopbaan moeten  beheersen rond ‘mediawijsheid’. Daarnaast zouden scholen deze dan ook echt moeten opnemen in hun onderwijsprogramma.

Als reactie schreef Jeroen Clemens een blog met als titel “Nederlands en Mediawijsheid moeten trouwen, een reactie op Marcel” vanuit het onderzoek waar hij mee bezig is pleit hij voor een integratie van Nederlands, Informatievaardigheden en Mediawijsheid.

vaardigheden
Daarmee komen we bij onze stelling. Jeroen laat zien, dat er tussen het vakgebied Nederlands in het VO, of de vakken Taal en Begrijpend Lezen, veel raakvlakken zijn met Mediawijsheid. Wanneer je reflecteert op taaluitingen, gespreksvaardigheden oefent, teksten analyseert of informatie zoekt, dan kun je daarbij niet heen om de grote hoeveelheid en verscheidenheid aan digitale teksten en digitale communicatiemiddelen. Jeroen Clemens geeft daarbij aan, dat uit onderzoek ook blijkt, dat hierbij ook ándere vaardigheden nodig zijn, dan bij de teksten uit bijvoorbeeld boeken.

verrijken
Wat voor Nederlands of Taal of Begrijpend Lezen geldt, geldt ook voor andere vakgebieden. Voor Aardrijkskunde zijn er tal van interessante digitale bronnen en tools beschikbaar. Evenzo voor Geschiedenis, Muziek, Creatieve vakken, Vreemde talen, etc. Voor haast elk vak zijn er mogelijkheden en middelen om de les te verrijken. Zowel de leraar als de leerling zal daar dan wel op een goede manier mee om moeten kunnen gaan. Mediawijsheid dus!

meer dan een project
Een ‘Week van de Mediawijsheid’ is zeer geslaagd om aandacht aan het onderwerp te besteden. Maar daar mag het niet bij blijven.  Het moet een opstap zijn naar integratie in het onderwijsprogramma. Natuurlijk kan het nodig zijn om bepaalde onderwerpen eens apart bij de kop te nemen in de vorm van een project(-week). Dat doen we immers bij sociale vaardigheden ook. Wanneer dat nodig is, staan we speciaal stil bij een bepaald aspect, maar daarna stimuleren we de leerlingen om het ook toe te passen in de praktijk. Ook bij sociale vaardigheden blijven we er op terug komen, geven we complimenten voor goed gedrag, herhalen we de afspraken, leggen we verbanden met andere situaties, etc. Waarom zouden voor Mediawijsheid andere regels gelden?

niet vrijblijvend
Marcel Kesselring heeft gelijk wanneer hij aangeeft, dat dat niet vrijblijvend kan zijn. Scholen hebben wat dat betreft een stok achter de deur nodig. De praktijk wijst dat ook uit, uitzonderingen daar gelaten. De digitale kloof wordt in verschillende opzichten groter. Tijd voor actie dus! Die kerndoelen moeten er komen!
Maar, zo wordt tijdens de discussie aangegeven, dan zijn er ook leerlijnen nodig. Je wilt immers niet alleen weten waar je naar toe moet, maar ook hoe je daar komt. Het mooiste zou zijn, wanneer daarbij ook aandacht is voor integratie binnen bestaande vakgebieden. En omdat leraren nu eenmaal gewend zijn in Nederland om volgens de methode les te geven, zijn ook stappenplannen, lesvoorbeelden, lesbrieven, etc. noodzakelijk, waarin concreet wordt uitgewerkt hoe je middelen van nu kunt inzetten tijdens verschillende lessen mét daarbij aandacht voor mediawijsheid. Dus: Nieuwe kerndoelen + leerlijnen + concrete lessen om scholen te helpen om Mediawijsheid als rode draad door hun onderwijsprogramma te laten lopen.

op school doen wat ze thuis ook doen
Aan de andere kant: Door bestaande lessen eens in een ander jasje te steken zet je al een paar stappen in de goede richting. Thuis doen leerlingen dat eigenlijk al spontaan. Ze delen wat ze maken of leuk vinden via social media, ze spelen games in het Engels en moeten daarbij soms ook zelf in het Engels communiceren, ze leggen contacten met campingvrienden in het buitenland, maken zelf liedjes en zetten dat op YouTube. Ze leren het van elkaar, via instructiefilmpjes of door gewoon uit te proberen. Wat zou het mooi zijn wanneer ze dat ook op school zouden kunnen doen én dan daarbij ook nog eens begeleiding zouden krijgen voor lastige dingen die ze tegen komen of gewezen worden op zaken die ze over het hoofd zien of gewoon niet over nadenken; zowel vakinhoudelijk als mediawijs!

Enerzijds moeten we Mediawijsheid dus borgen  door het op te nemen in de kerndoelen, anderzijds moeten we onze ogen openen voor de kansen die er liggen bij alle vakgebieden om mediawijsheid aan de orde te stellen door eens ándere middelen te gebruiken dan die van de methode. Dan komt het er niet bij, maar in plaats van. De gemotiveerde leerlingen krijg je er gratis bij!

Tot zover de discussie. Was je niet in de gelegenheid om mee te doen met de discussie, maar wil je wel je mening of ervaringen delen? Reageer dan op dit blog, via de LinkedIn-groep De toekomst voor onderwijs en ICT of via Facebook.

Heb je zelf een suggestie voor een interessant discussie-onderwerp? Geef het door via discussiedinsdag.yurls.net. Daar vind je ook alle tijdens de discussie genoemde linkjes en ook het archief van alle voorgaande discussies.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @compie67 , @gerarddummer, @GuusBouwhuis71 , @Sjaboepaan , @Hogenkampv

Volgende week weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen 12.30 uur en 13.30 uur op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT via de hashtag #netwijs. Ook de rest van de week interessant om te volgen!

Let op! Vanaf januari wordt de discussie verplaatst naar 15.30-16.30 uur!