In het onderwijs wordt op steeds grotere schaal ICT ingezet: om te oefenen met bepaalde leerstof, om informatie op te zoeken en te verwerken, om instructie te geven. De mogelijkheden daarvoor worden steeds groter. Op veel scholen worden experimenten gehouden met allerlei soorten software en hardware. Over de meerwaarde van ICT komen steeds meer onderzoeksresultaten beschikbaar.
Wat in de praktijk toch nog vaak lastig blijkt, is de koppeling tussen enerzijds de mogelijkheden en anderzijds het onderwijs, dat we de leerlingen volgens onze schoolgidsen willen bieden. Daarin spelen allerlei factoren een rol: de deskundigheid van het onderwijzend personeel, de beschikbare infrastructuur en middelen, de hoeveelheid content die beschikbaar is, enzovoort.
De grote vraag tijdens de discussie van vandaag was: in hoeverre spelen de specifieke behoeften van leerlingen zelf een rol bij dit alles? We maken als school allemaal mooie plannen, maar hoe verhouden die zicht tot datgene waar leerlingen op zitten te wachten? Concreet: Ervaren zij, dat de instructie beter is en meer interactief wanneer de leerkracht het digibord of touchscreen inzet? Merken ze dat het dagelijks oefenen op de computer invloed heeft op de resultaten van hun schoolwerk? Zien ze in, dat ze door het aanleren van bepaalde vaardigheden beter in staat zijn informatie te vinden op het internet? Dat ze supersnel allerlei informatie bij de hand hebben via hun tablet en daardoor efficiënter kunnen (samen-)werken? Kortom: Ervaren zij die inhoudelijke meerwaarde, die wij zo graag zouden willen bereiken?
Of schaffen we met de beste bedoelingen allerlei software en apparatuur aan, die wellicht een aangename afwisseling opleveren, maar na verloop van tijd voor de leerlingen neerkomt op meer van hetzelfde maar dan op een andere manier. Ervaren ze misschien helemaal niet die meerwaarde. Slaan we de plank wellicht mis met onze goede bedoelingen en investeringen.
Tussen deze twee uitersten ligt een groot grijs gebied. Een paar interessante vragen: Laten we leerlingen meedenken in onze plannen? Mogen ze met hun eigen suggesties komen en nemen we die serieus in overweging? Laten we ze meedenken vóórdat we bijvoorbeeld een internetprotocol opstellen? Houden we rekening met specifieke leerbehoeften en zoeken goede mogelijkheden om daar met ICT op in te spelen?
Soms zit het in heel eenvoudige en creatieve oplossingen, die lang niet altijd veel geld kosten. Vaak zelfs te realiseren met reeds beschikbare middelen.
Even rondspeuren op het internet viel me op, dat scholen voor speciaal onderwijs dat veel specifieker lijken te benoemen op hun websites en in hun schoolgidsen. Wellicht worden zij meer geconfronteerd met de beperkingen van hun leerlingen en gaan ze van daar uit meer op zoek naar middelen om in te spelen op bijbehorende behoeften. Zijn de effecten in het speciaal onderwijs wellicht beter zichtbaar?
Soms ligt de meerwaarde erg voor de hand en zijn resultaten snel zichtbaar, ook voor de leerling zelf. Denk bijvoorbeeld aan een Daisy Speler of een AlphaSmart voor leerlingen met dyslexie, vergrotingssoftware voor leerlingen met visuele berperkingen, De Sociaal op Stap-tool voor kinderen met autisme. Helaas is dat, zeker in het reguliere onderwijs, lang niet altijd zo gemakkelijk aan te wijzen en is het echt een zoektocht met vallen en opstaan.
Uiteraard heeft het meedenken door en bevragen van leerlingen ook zo zijn beperkingen. Als leerkrachten zien we het grotere geheel, hebben we te maken met financiële en organisatorische beperkingen, hebben we juist een taak om leerlingen nieuwe dingen te laten ervaren en dus ook dingen waar ze zelf niet op zouden komen. Het bevatten van de mogelijkheden van ICT is voor lang niet alle leerlingen haalbaar.
Aan de andere kant: Leerlingen kennen vaak weer toepassingen, apps, games of gebruiksmogelijkheden waar wij als leerkracht weer niet op zouden zijn gekomen. Kinderen weten daarin vaak beter ‘out of the box’ te denken dan volwassenen, juist omdat ze minder leeuwen en beren op de weg zien.
Met het toenemen van de mogelijkheden zullen in zekere zin ook de behoeften steeds veranderen. Tegelijkertijd blijven bepaalde behoeften ook gelijk: behoefte aan begeleiding, aan een goede uitleg en wellicht nog een extra uitleg, enzovoort. daarnaast zullen als gevolg van ingezette middelen ook nieuwe behoeften ontstaan. Belangrijk om als school daar op gespitst te zijn. En voordat je allerlei plannen gaat maken of gaat aanschaffen: vraag de leerlingen eens welke mogelijkheden zij zien of probeer het eerst eens een periode uit en bespreek het dan met hen na. Misschien niet direct de leerling als ‘partner’, maar wel als denktank!
Heb je concrete ideeën over dit vraagstuk, hoe je hier mee om kunt gaan en/of heb je hier ervaring mee? Deel het met ons via een reactie op dit artikel!
Heb je zelf een suggestie voor een interessant discussie-onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven. Op discussiedinsdag.yurls.net vind je alle tijdens de discussie genoemde linkjes en ook die van alle voorgaande discussies.
Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @GUPAGEBO , @GJIB , @ruudleuverink , @Emiel2Punt0 , ThijsvandeReep , @ivehapers , @raoulteeuwen , @ReinBeilsma
Volgende week weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen 12.00 uur en 13.00 uur op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten