Hoewel het experiment nog enkele dagen loopt en de onderzoeksresultaten nog niet bekend zijn, namen we het toch alvast als onderwerp voor onze discussie. Een schot voor de boeg zullen we maar zeggen. De vraag die we centraal stelden, was de vraag in hoeverre je kunt spreken van vernieuwing of nog scherper: Zien we hier echt het leren van de toekomst?
De discussie leverde diverse reacties op die betrekking hadden op verschillende invalshoeken.
Leren van de toekomst?
Allereerst de vraag in hoeverre je echt kunt spreken over ‘leren van de toekomst’. Nemen we bijvoorbeeld mee wat Tex Gunning (lid van de Raad van Bestuur van AkzoNobel) onlangs zei in een lezing , namelijk dat we “kinderen opleiden voor de wereld van gisteren”, dan is dat een terechte vraag. Ook in de bekende filmpjes, zoals Shift Happens en Shift Up Education wordt hetzelfde gesteld. We lopen in feite altijd achter de feiten aan in ons onderwijs. Het begrip ‘leren van de toekomst’ is in die zin niet de juiste benaming. Het is eigenlijk meer het onderwijs zoals het nu overal zou moeten zijn.
Kijken we naar de middelen, die nu tijdens het experiment werden gebruikt, dan zien we dat al meer scholen hier mee aan het experimenteren zijn en vaak al verder zijn dan dit experiment. Vergelijken we het met sommige andere landen, dan geldt dat nog eens temeer. Het feit, dat wij een ander onderwijssysteem hebben zal daar ongetwijfeld mee te maken hebben.
Laten we dus zeggen, dat het experiment voor Nederlandse begrippen vernieuwend is en voor veel scholen ook inderdaad ‘leren van de toekomst’. Maar dat zegt meer over de scholen, dan over het experiment. Op de project-website wordt dat ook verwoord: “In het project willen we laten zien wat er nu al kan. Ook al noemen we het de “toekomstige” leeromgeving, gaat het eigenlijk niet over toekomst. Onze boodschap is dat het nu al kan. We kunnen nu al versnellen met behulp van ICT om betere leeropbrengsten te bewerkstelligen. Dit vraagt wel om goede balans tussen het gebruik van ICT en de manier van lesgeven. Het project biedt hiervoor een etalage.”
Visie
Daarmee komen we ook meteen bij de vraag wat je wilt bereiken met de inzet van deze innovatieve technologie. Wat zijn de motieven om deze ‘innovatieve technologische oplossingen’ te gaan gebruiken? Wat is het doel, dat je wil bereiken? Nu kan ‘het ruiken aan de mogelijkheden’ zoals iemand het tijdens de discussie noemde natuurlijk ook een doel zijn. Immers, je moet soms eerst ergens mee experimenteren en in de praktijk uitproberen wat je wel en niet kunt met een bepaalde toepassing voordat je onderwijsinhoudelijke doelen er aan kunt koppelen. Dit experiment wil daarin een bijdrage leveren voor andere scholen, die ook willen vernieuwen.
Dat betekent wel, dat je lering trekt uit deze experimentele fase en op basis daarvan vervolgstappen zet om dat wat je wilt behouden ook echt te borgen in je onderwijs. Koppelen aan langere termijn doelen en die ook steeds voor ogen houden. Die doelen moeten vervolgens ook voor iedereen helder zijn, dus voor docenten én leerlingen.
Communicatie
Dat brengt ons bij de communicatie hierover en dan met name de communicatie met leerlingen. In feite het onderwerp van Discussie dinsdag van vorige week: De behoefte van leerlingen aan het gebruik van ICT.. In hoeverre komen de ingezette innovatieve middelen tegemoet aan de behoeften van leerlingen? Een vraag die we nog wel eens vergeten te stellen.
De leerlingen die aan het experiment deel mochten nemen, hebben via een blog hun ervaringen gedeeld. Opvallend is hoe vaak het woord ‘leuk’ voorkomt in hun berichten: leuk om met de iPad te werken, leuk dat we vaker de laptop mochten gebruiken, leuk om nieuwe dingen te doen (robotica, 3D printing, augmented reality, webcam, touchtable), leuk om de instructiefilmpjes te bekijken. Het gebruik van andere of nieuwe materialen maakt dus het onderwijs leuk of in elk geval leuker. En dat is natuurlijk een belangrijk gegeven. Motivatie is een belangrijke voedingsbodem voor leren.
Er waren ook leerlingen overigens, die wat kritischer waren. Want hoewel de ene leerling stelt het heel prettig te vinden, dat er allemaal instructiefilmpjes beschikbaar waren voor de verschillende vakken, geeft een andere leerlingen aan dat super vervelend te vinden en liever gewoon uitleg te willen hebben, omdat ze dan de instructie beter begrijpen. Ook gaf een leerling aan, dat het onrustiger was in de klas en weer een ander dat de laptop zo traag werd van al die dingen die je moest downloaden. Wat de één prettig vind, is voor de ander juist niet prettig. Wat dat betreft niets nieuws onder de zon. Wel is het van belang om te constateren, dat niet elk middel voor elke leerling geschikt is. Onderwijs op maat betekent ook: middelen op maat. En dat betekent soms dus een ouderwetse mondelinge instructie! En ‘leuk’ is dus niet altijd ‘beter’.
Het is dus zoeken en uitproberen. Daarbij is ook de wet van de communicerende vaten van toepassing: Door het gebruik van andere middelen, zal ook de inhoud mee veranderen. Verander je de inhoud, dan zullen de middelen weer mee moeten veranderen. Maar in beide gevallen met als doel om de leerling zo goed mogelijk onderwijs te geven, dat bij hém past. Een docent zal dus moeten kijken naar de leerstof, de lesdoelen en de leerlingenbehoeften en op basis daarvan kiezen voor het juiste middel met als focus het leerrendement.
Vaardigheden en Mediawijsheid
Naar aanleiding van de opmerkingen van de leerlingen werd tijdens de discussie ook aangegeven, dat de vaardigheden ook een duidelijke rol blijken te spelen, zowel aan de kant van de docent als aan de kant van de leerling. Om de middelen effectief in te kunnen zetten, zal er aandacht moeten zijn voor het op peil brengen van de vaardigheden. Datzelfde geldt ook voor de mediawijsheid van betrokkenen. Tijdens de discussie waren we het er over eens, dat docenten en leerlingen daarbij veel van elkaar kunnen leren. Te weinig kennis van zaken zal leiden tot het niet (effectief) gebruiken van bepaalde middelen of het verwateren daarvan. Daarbij is het wel van belang om op te merken, dat de vaardigheden niet op zichzelf staan, maar dat er vervolgens ook aandacht is voor de toepassing van deze vaardigheden. Dat is een minstens even grote uitdaging!
En: Je hoeft niet alles te weten! Als je er maar voor open staat, een lerende houding hebt en de juiste vragen weet te stellen en niet bang bent om leerlingen verantwoordelijk te maken! Niet overal apps voor uit de kast halen, maar ze zelf kritisch leren nadenken! Oftewel: hun eigen 'apps' leren gebruiken! De docent maakt leerlingen mediawijs en de leerlingen maken de docent mediavaardig.
Dit alles geeft overigens ook aan, dat apart ICT-beleid niet meer van deze tijd is, maar verweven moet zijn in het totale onderwijsbeleid.
Tot slot een citaat van een van de deelnemers: “Leren moet steeds meer op werken lijken, want werken is steeds meer leren!” Dat is pacht echt ‘Leren van de toekomst’! We wachten met spanning op de resultaten van het experiment op het Ichtus College in Kampen!
Was je niet in de gelegenheid om mee te doen met de discussie, maar heb je wel een standpunt hier over? Reageer dan op dit blog of via de LinkedIn-groep De toekomst voor onderwijs en ICT
Heb je zelf een suggestie voor een interessant discussie-onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven. Op discussiedinsdag.yurls.net vind je alle tijdens de discussie genoemde linkjes en ook die van alle voorgaande discussies.
Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @WouterSchimmel , @karinwinters , @FransDroog , @GUPAGEBO , @michelboer , @ruudleuverink , @Sjaboepaan , @jong_leren , @MariekeSimonis , @inabel , @M_Masselink , @ellishouben81 , @compie67 , @_JuuT_ , @jelmerevers
Volgende week weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen 12.00 uur en 13.00 uur op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!
Dit is iig 'leuk' om te lezen!
BeantwoordenVerwijderenInderdaad leuk om te lezen!! Ben benieuwd naar de nieuwe discussie!
BeantwoordenVerwijderen