Leraren zijn gebaat bij een competentieprofiel ICT

Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “Leraren zijn gebaat bij een competentieprofiel ICT”.  In dit artikel een uitgewerkte samenvatting. ICT is een vrijwel onmisbaar middel geworden om onderwijs bij de leerlingen te brengen. Alleen al daarom hebben leraren competenties nodig om digitale middelen op een betekenisvolle manier in te zetten in hun onderwijs. Voordat we op de inhoud van het onderwerp doorgingen, hebben we het begrip competentie gedefinieerd: Beschikken over attitude, kennis en vaardigheid. (Hart, hoofd en handen). 

Soms worden de competenties verengd tot technische vaardigheden. Dan moeten de leraren aan het digitaal rijbewijs. Zo kan een ongewenst effect optreden: hun motivatie daalt omdat het zoveel tijd kost en ze er toch niets mee doen. Het gaat er juist om dat ze competent zijn om die dingen te doen die van hen verwacht worden. En wat van hen verwacht wordt, is weergegeven in het schoolplan: wat zijn de onderwijsdoelen die we als school willen behalen en welke activiteiten en middelen zetten we in om die doelen te bereiken? Het is hierbij van belang om de doelen en de benodigde competenties zo expliciet mogelijk te maken. 

De Kennisbasis ICT, waarvan hier en hier voorbeelden te vinden zijn, beschrijft een set competenties die bestemd zijn voor de opleidingsinstituten, en die een startkwalificatie vormt voor aankomende leraren. Ook in de kennisbasis staan niet de “technische” vaardigheden maar de onderwijsdoelen centraal. 

Als eerste wordt in de kennisbasis de attitude om ict op een zinvolle maar ook kritische wijze in te zetten, genoemd. En het is misschien ook de lastigste: hoe kun je een positieve attitude ontwikkelen bij leraren die de meerwaarde van het gebruik van digitale middelen vanuit zichzelf niet onderkennen? Het is belangrijk om eerst te ontdekken waar die houding vandaan komt: Onbekendheid, ondeskundigheid, eerdere teleurstellingen? Dat vraagt om een gerichte aanpak, waarbij het ontwikkelen van vaardigheden zeker niet onbelangrijk is. Daarbij kunnen leerlingen een positieve inbreng hebben. Die hebben vaak “technische” kennis, waar de leraar zijn of haar didactische bagage inbrengt. Zo leren beiden. In dit verband wordt ook het TPACK-model genoemd: de leraar heeft vaardigheden op het gebied van didactiek (P=pedagogy), kennis (K=knowledge), lesinhoud (C=content) nodig om goed les te geven. De T staat dan voor Technologie: de (ict-)middelen die je inzet om je onderwijsdoel te bereiken. Dit heeft dus ook te maken met de onderwijs aanpak waar je als school kiest. Verschillende opvattingen leiden tot verschillende ict-gebruik.

Er zijn mooie voorbeelden waarbij jongere leraren de technische mogelijkheden inbrengen en oudere leraren vanuit hun ervaring het didactische aspect. De rol van de schoolleiding is hierbij van groot belang. Zij moet ook oog hebben voor de rol van de moderne media die ingezet kunnen worden. Zonder een sturende rol van hun kant krijgt integratie van ict geen kans. 

Als beperkende factor wordt in de discussie de tijdfactor genoemd. Leraren ervaren dat het er allemaal bij moet, wordt het als een verzwaring en niet als meerwaarde gevoeld. Ook hier ligt een belangrijke taak voor het management: keuzes maken, duidelijkheid scheppen in de richting die je op wilt. En zoals eerder gezegd: de activiteiten richten op het doel dat je wilt bereiken. 

Kennisnet is op Linkedin een discussiegroep gestart over dit onderwerp: ICT-bekwaamheid leraren.

Was je niet in de gelegenheid om mee te doen met de discussie, maar heb je wel een standpunt hier over? Reageer dan op dit blog, via de LinkedIn-groep De toekomst voor onderwijs en ICT of via Facebook.

Heb je zelf een suggestie voor een interessant discussie-onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven. Op discussiedinsdag.yurls.net vind je alle tijdens de discussie genoemde linkjes en ook die van alle voorgaande discussies.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:

@Wiswijzer2, @FransDroog, @jelmerevers, @MeneerVaanhold, @Sjaboepaan, @vanPopta, @JanWillemL, @See_Genius (@Helikon), @henkvangils en @henkheurter.

Volgende week weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!

#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen 12.00 uur en 13.00 uur op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!