Meerwaarde van ICT in het onderwijs

De meeste leerkrachten zeggen wel dat ict meerwaarde heeft voor het onderwijs, maar wat is die meerwaarde precies? We onderscheiden voor het overzicht twee niveaus: De meerwaarde voor de leerlingen en voor de leerkrachten Bij beide niveaus geven we een aantal voorbeelden:

Voor de leerlingen

Effectieve instructie en oefening
Met behulp van goede educatieve programma’s krijgen de leerlingen effectieve instructie en wordt geoefend op die gebieden waar de leerlingen extra ondersteuning nodig hebben. De rol van de leerkracht is niet uitgespeeld, maar moet wel op een specifieke manier worden ingevuld. De leerkracht blijft de eerste instructie geven, met veel interactie en feedback. Daarna gaat de leerling zelf oefenen. Het programma geeft (aanvullende) instructie, waarna de leerling gaat oefenen met die aspecten waar extra oefening nodig is. Het programma geeft inhoudelijke feedback en accepteert geen fouten. Het is belangrijk dat de leerling regelmatig feedback krijgt van de leerkracht waarbij de vorderingen worden gevolgd. ICT biedt dus een uitgekiende manier voor de leerkracht om om te gaan met verschillen tussen leerlingen. En hierbij betrekken we ook graag die leerlingen die meer aankunnen dan de middenmoot.
Op de website van Muiswerk zijn de resultaten van een onderzoek beschikbaar waaruit blijkt dat leerlingen net zo effectief leren met een educatief programma als met instructie door de leerkracht.

Jos Cop, onderwijskundig adviseur en ontwikkelaar van multimediale onderwijstoepassingen, heeft op zijn weblog een aantal filmpjes geplaatst over trends in ict. Eén ervan gaat vooral over de meerwaarde van ict in het kader van effectieve instructie:



Levende boeken
Uit onderzoek is gebleken dat leerlingen in de onderbouw die met levende boeken (voorgelezen prentenboeken) werken, aanmerkelijk meer nieuwe woorden leren. Ook vergroten ze hun verhaalbegrip. De leerkracht blijft een belangrijke rol spelen: zij leest het verhaal voor, waarna de kleuters de verhalen zelfstandig kunnen beluisteren, zo vaak als ze maar willen. Bijkomend voordeel is dat leerkrachten aangeven dat ze hiermee veel tijd besparen.

De wereld in huis
De leerlingen hebben via internetbronnen toegang tot een onuitputtelijke bron van informatie: via (nieuws)sites, video- en fotomateriaal kunnen ze informatie verwerven over welk onderwerp dan ook.
Voorwaarde voor een succesvolle aanpak is wel dat de leerlingen leren hoe ze op een goede manier omgaan met al deze informatie. Het is de taak van de leerkracht om ze hierin te begeleiden. Als leerlingen slecht voorbereid het internet opgestuurd worden zullen ze vrijwel zeker hopeloos verdwalen, worden ze het bos ingestuurd en uitgenodigd kritiekloos te knippen en te plakken.
De leerkracht kan een goede gids zijn door opdrachten te geven die de leerlingen in de goede richting helpen. Susan de Boer heeft een document gemaakt waarin ze haar onderzoek over dit onderwerp toelicht.
Een andere mogelijkheid is om de leerlingen te sturen door ze bijvoorbeeld te laten kiezen uit een beperkt aantal websites. Deze sites zijn door de leerkracht al voorgeselecteerd. Mooie voorbeelden hiervan zijn Webkwestie.nl en Earthquest.nl.
Marten Kircz van de AOb schrijft hierover op de site Mediawijzer.

Aansluiting bij de leefwereld
De computer, Nintendo, Playstation en al die andere digitale technieken vormen als het ware een verlengstuk van het lichaam van veel kinderen. Ze kunnen er letterlijk en figuurlijk mee lezen en schrijven. In het onderwijs kun je hiervan prima gebruik maken. De computer is een middel dat een ontzettend grote aantrekkingskracht heeft. Als ict op de juiste manier (veelzijdig, doelgericht, prikkelend) ingezet wordt, zorgt het voor een grote betrokkenheid van de leerlingen.
Momenteel staat het gebruik van serious games in de belangstelling. Hoe effectief zijn games? We weten dat het spelen van games kan zorgen voor een hoog leerrendement, maar dat het soms veel tijd kan kosten.
Op de site van Arcademic Skill Builders staan hiervan leuke voorbeelden.

Voor de leerkrachten

Leerkrachten zitten niet te wachten op een verzwaring van de werklast. Zij moeten verleid worden om ict een integrale plaats in hun onderwijs te geven: gewin-genot-gemak. ICT biedt hiervoor zeker mogelijkheden.

Communicatie
Leerkrachten zijn gebaat bij een goede communicatie met de ouders: hiermee kan ook hun betrokkenheid bij het onderwijs vergroot worden. Het mes kan prima aan twee kanten snijden: de leerlingen vullen het weblog samen met de leerkracht, en doen schrijfvaardigheden op (terwijl ook pod- en vodcasten tot de mogelijkheden behoort) en de ouders blijven “bij”.
De Anna van Burenschool communiceert via Twitter met de ouders.
Groep 5/6 van basisschool De Akkerwinde heeft een weblog waarmee ze communiceren met de buitenwereld.

Mogen leerlingen ook bloggen? Natuurlijk! Op Blogs4kids kunnen ze in een veilige omgeving zelf een blog maken en daarbij gebruik maken van afbeeldingen en video's van YoungFun.



Verrijking
Met name bij het gebruik van het digibord (maar niet alleen daar!) biedt ict ongekende mogelijkheden om het onderwijs te verrijken.
Mits goed voorbereid kan een les buitengewoon verlevendigd worden met allerlei bronnen, bijvoorbeeld van Teleblik , World Digital Library of Beeld en geluid die een onderwerp kunnen verduidelijken en verdiepen.
Laat ook eens foto's zien van de sluizen van IJmuiden:



En bronnen beheren kun je heel eenvoudig met bijvoorbeeld Symbaloo of Yurls.

Leerlingen volgen
Een van de ict-aspecten die door leerkrachten wordt gewaardeerd is de mogelijkheid om de leerlingen digitaal te volgen met behulp van een leerlingvolgsysteem. Dit kan veel tijd uit handen nemen en snel een volledig beeld geven van de ontwikkeling van de leerlingen.

Digibord continuïteit

We worden steeds afhankelijker van ons digibord. Vanuit de Netwijs Opleiding zijn er al wat discussies gestart over het waarborgen van de continuïteit van het lesgeven met een digibord. Hieronder een greep uit alles wat voorbij is gekomen en mijn eigen aanvullingen:

• Zorg voor een goede stroomvoorziening. Laat zo nodig alles doormeten, zeker bij plaatsing van meerdere digitale schoolborden. (aparte groepen aan laten leggen)
  
  
  
  • Let erop dat tijdens schoolse activiteiten niet zomaar een grote belasting van het stroomnetwerk plaatsvindt. (bijvoorbeeld door het aansluiten van meerdere gourmetstellen of frituurpannen) De stoppen kunnen dan doorslaan. (dit is natuurlijk niet alleen van toepassing voor de digiborden, maar voor alle aangesloten pc's)
  
  
  
  


• Zorg ervoor dat je beeldmateriaal altijd hebt gedownload en dus offline beschikbaar hebt. Op deze manier kan je ook zonder internetverbinding je les geven.
  
  
  
  • Van youtube via deze website
  
  
  • Om ook van andere videosites te kunnen downloaden is dit een aanrader Videodownloader
  
  
  • Of maak gebruik van speciale software om filmpjes te downloaden zoals Orbitdownloader of Videoget
  
  
  • Uitzending gemist maakt het wat moeilijker om filmpjes te downloaden, hier de oplossing: gemistdownloader
  
  
  
  


• Als er nog borden aanschaft gaan worden zorg dan voor de aanschaf van één mobiel bord, zodat deze in een klas gereden kan worden mocht er een digibord defect raken.


• Zorg ervoor dat je ook stand alone kan inloggen op de pc van je digibord. Sommige netwerkaanbieders bieden alleen de mogelijkheid om via het netwerk in te loggen, toch is het altijd mogelijk om ook lokaal te kunnen inloggen. Vraag naar de mogelijkheden bij de netwerkaanbieder. Station to Station biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om C-mobile te installeren, zodat er ook stand alone ingelogd kan worden.


• De digibordlessen staan natuurlijk keurig op de server opgeslagen in een map van de groep en op vakgebied gesorteerd. Toch is het handig om hier ook een lokale kopie van bij te houden op de pc. Mocht het netwerk het een keer niet doen, kun je toch lesgeven door gebruik te maken van de lokale versie van de digiles. (om het materiaal ook altijd lokaal te hebben zou bijvoorbeeld gebruik gemaakt kunnen worden van Syncback)


• De digibordsoftware ook beschikbaar maken op de werkstations voor de leerlingen. Op deze manier ben je niet gebonden aan het digibord en kunnen er ook oefeningen gedaan worden op de pc's. Als je graag thuis lessen wilt voorbereiden is het ook altijd mogelijk om de software thuis te installeren. Neem de les mee op USB stick, sla deze lokaal op en op het netwerk.


• Maak regelmatig je beamer filter schoon. Neem het op in de jaarplanning en maak er een gezamenlijke activiteit van.

Wellicht zijn er nog meer zaken om rekening mee te houden. Post a comment en help de lijst uit te breiden. Wellicht kan deze dan ook opgenomen worden in de komende nieuwsbrief.

Vragenlijsten opstellen

Bij het voorbereiden van de Netwijs opleiding bij een van onze klanten las ik dat ze een nulmeting hebben uitgevoerd onder de ict-coördinatoren. Het waarderingskader van de inspectie diende als uitgangspunt. Ze hebben hierbij gebruik gemaakt van het instrument Parantion Web Survey (PWS) van Parantion.
Met behulp van dit instrument kunnen allerlei onderzoeken verricht worden.

Het instrument lijkt op het eerste gezicht op WMKPO, maar ziet er wel professioneler uit.

Naast dit instrument bieden ze ook Scorion aan, een instrument waarmee de persoonlijke ontwikkeling in kaart wordt gebracht. Zo kunnen de competenties van medewerkers ontwikkeld worden.

Op de site zijn ook virtuele rondleidingen beschikbaar die de mogelijkheden laten zien.

Wie de voorkeur heeft voor een gratis dienst, kan gebruik maken van Google Forms.

Meer met Wordle

Eerder schreef ik in dit blog over een leuke tool: Wordle.
Op de weblog van Karin Winter staat een presentatie met daarin enkele handige tips:

Wordle Ideas

View more OpenOffice presentations from JenniferW.

Opdrachten maken in Google Maps

Ik las op het weblog van Gerard Dümmer dat het mogelijk is opdrachten te maken in Google maps. Dat het kon in Google Earth had ik lang geleden al ontdekt, maar dit moest ik ook nodig verkennen!

Ik heb om snel over een voorbeeld te beschikken een opdracht gebruikt die ik al eerder in GE had gemaakt. Je moet wel zijn ingelogd in Google maps om zelf een opdracht te kunnen maken.

Op deze website staat een duidelijke gebruikershandleiding.

Op deze manier kun je opdrachten op een eenvoudige manier delen met anderen, ook als ze niet over GE beschikken.

Je kunt hier in je onderwijs natuurlijk geweldige dingen mee doen: lessen uit de methode bewerken, de leerlingen informatie laten verwerken over de omgeving van de school, routes uitzetten enzovoorts.
De link van zo'n kaart kan eenvoudig worden gedeeld en zoals je ziet kan de kaart ook worden ingevoegd in een website of blog.


Bruggen in Rotterdam weergeven op een grotere kaart

Zelf content maken

Er zijn diverse applicaties op de markt waarmee content gemaakt kan worden: Hot potatoes, JClic, de Lessenmaker van Kennisnet en eXe zijn enkele (gratis) voorbeelden.


In de rubriek Content maken van de Yurls-pagina die we bij onze Netwijs opleiding hebben gemaakt, vind je er uitgebreide informatie over.

Toch wordt in het basisonderwijs erg weinig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om digitale content te maken. En dat is jammer.
De Nederlandse leerkracht is misschien een beetje verwend met de prachtige methoden die ze tot haar beschikking heeft. Eén van de uitkomsten van de Leermiddelenmonitor van het SLO is dat men wel digitale content wil maken, maar dat de tijd hiervoor ontbreekt.
Het is opvallend dat ook binnen onderwijsvormen die van oudsher gewend zijn om zelf content te maken, het ontwerpen van digitale content nog slechts mondjesmaat gebeurt.
"Content maken, dat moeten de uitgeverijen doen", vond laatst een ict-er. En inderdaad, die doen het graag. En ze laten zich daar goed voor betalen.

Het zelf ontwerpen van content biedt veel kansen om het onderwijs dichter bij de leerlingen te brengen. De digitale verwerking, waarbij een veelheid aan bronnen gebruikt kan worden, vergroot de betrokkenheid van de leerlingen. Leerlingen in de bovenbouw zijn ook prima in staat om zelf content te maken, waarmee ze veel meer betrokken zijn bij de vormgeving van hun eigen onderwijs zodat het leereffect belangrijk toenoemt. Er zijn dus goede redenen voor leerkrachten om het zelf maken van content serieus op te pakken.

En: geen tijd? Waar halen de leerkrachten die er wel gebruik van maken de tijd vandaan? Hebben ze meer tijd? Nee, ze zien de grote voordelen: wat het de leerlingen en henzelf oplevert!

Als voorbeeld hier een les die gemaakt is met eXe. Het is weliswaar een les die gemaakt is voor het VO, maar het geeft heel goed een aantal van de mogelijkheden weer.
eXe heeft vanwege zijn veelzijdigheid mijn voorkeur.