Tijdens het congres werden de resultaten van het Cumulus project gepresenteerd.
Het project werd uitgevoerd op 6 basisscholen: twee werken leerkrachtgestuurd, twee zowel leerkracht- als leerlinggestuurd en twee werken leerlinggestuurd. Deze scholen werden 3 jaar lang begeleid: 1 jaar als voorbereiding en 2 jaar in de begeleiding.
Uitgangspunt van het project was onderwijsontwikkeling met de nadruk op eigenaarschap. Men ontwikkelde vormen van “leren met ICT” (leerarrangementen) die dicht bij het onderwijsconcept van de school staan.
Na de aftrap lichtten Monique Volman van de VU en Marijke Kral van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen de onderzoeksresultaten toe, vanuit de volgende onderzoeksvragen:
Ontstaan er verschillende soorten ICT-gebruik die passen bij de verschillende scholen?
Wat zijn de effecten van die vormen van ICT-gebruik?
Worden leerkrachten competenter?
Het zal niet verbazen dat er verschillen geconstateerd werden tussen de leerkracht gestuurde en de leerlinggestuurde scholen: verschillen in leerarrangementen, verschillen in middelen, verschillen in soorten ict-gebruik.
Met name de motivatie en de betrokkenheid van de leerlingen was groter. Maar dat effect trad niet op bij alle leerlingen! Het kleinst geconstateerde effect trad op bij de leerresultaten.
Een merkwaardig effect trad op bij de zelfstandigheid van de leerlingen: op de leerkrachtgestuurde scholen kregen de leerlingen meer ruimte voor zelfstandigheid (de leerlingen bleken meer te kunnen dan werd verwacht) terwijl op de leerlinggestuurde scholen bleek dat leerlingen soms meer begeleiding en sturing nodig hadden dan was verwacht.
Conclusies: De Cumulus-aanpak heeft effect:
- Meer en gevarieerder ict-gebruik
- “Passend” ICT-gebruik
- Leraren ontwikkelen eigenaarschap
- Er ontstaat een genuanceerder beeld over leren met ICT
- De leraren ontwikkelen bijbehorende competenties
Na deze presentatie hield onderwijskundige Alex van Emst een lezing met als thema “Innoveren is het creëren van eigenaarschap”.
Hij constateert dat innovatie vaak plaatsvindt vanuit het systeemdenken:
- outside in: Anderen bedenken het, de school moet het uitvoeren.
- Uniformiteit: iedereen moet het doen, op dezelfde manier
Gevolg: 75% van de innovatieprojecten mislukt.
Belangrijke kenmerken van het Cumulus-project zijn juist: uitgaan van onderwijsontwikkeling in plaats van schoolontwikkeling, pluriformiteit, kiezen op basis van je gevoel, uitgaan van een subjectief concept en het ontwerpen van leerarrangementen.
Uitbouwen en opbouwen waar je goed in bent en compenseren waar je niet goed in bent.
Zijn belangrijkste conclusies zijn:
- De schoolleiding is doorslaggevend
- Ontwerpen cyclisch inzetten
- Procesondersteuning en inhoudelijke deskundigheid zijn nodig (en met dat laatste vooral niet beginnen)
- Creëer eigenaarschap
Hij kwam ook met een paar prachtige anekdotes: “Kun jij dat woordje al lezen? “Ja, boek. En daaronder staat Uitgeverij Zwijsen”. Dat doet het altijd goed met een zaal vol leraren!
Daarna volgden de workshops. Ik woonde die over “onderwijsontwikkeling en schoolontwikkeling” en “zelf een onderzoek opzetten over het effect van ict” bij. Vooral de laatste duurde naar mijn idee te kort. Toen we goed en wel op gang waren, was de tijd voorbij. Wat me in ieder geval is bijgebleven: Hoe moeilijk het is om verantwoord onderzoek te doen naar meetbare leerresultaten.
In de grote zaal werd ook een film vertoond over het verloop van het project, met praktijksituaties en interviews van leraren en leerlingen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten