maandag 12 september 2011

De meerwaarde van de iPad in het onderwijs

De iPad heeft zich in korte tijd gesetteld als dé tablet. Hij kenmerkt zich door de eenvoud van het gebruik. De iPad is geen computer in de klassieke betekenis van het woord. Hij heeft geen muis en toetsenbord, maar je kunt er wel op klikken (touch) en mee typen (on screen toetsenbord). Je kunt documenten maken en deze eenvoudig online bewaren.
 De iPad in het licht van Vier in balans 
We hebben de iPad eens tegen het licht van het Vier in balansmodel van Kennisnet gehouden.

Visie op onderwijs 
De iPad kan in diverse onderwijssituaties gebruikt worden: Je kunt ermee oefenen, communiceren en samenwerken, en je kunt ermee creëren.
Over veel apps waarmee geoefend kan worden zijn we niet enthousiast: veel practice and drill maar zonder enige vorm van feedback.
De samenwerkingsmogelijkheden zijn heel groot. Denk alleen maar aan de mogelijkheid die bepaalde apps bieden om samen een werkstuk of een mindmap te maken.  Of een ELO te delen, zoals Lifeschool, ontwikkeld door een leerling van een VO-school.
Ook zijn er heel veel apps waarmee je je creativiteit kunt ontwikkelen: onder andere muziek maken, stripverhalen en andere beeldverhalen maken, tekenen en schilderen, filmen en fotograferen.
Op linkedIN wordt een levendige discussie gevoerd over nut en noodzaak van het gebruik van de iPad in het onderwijs.

Deskundigheid 
De iPad is een handzame tablet waarmee veel verschillende programma’s en toepassingen kunnen worden gebruikt. Al deze toepassingen kunnen alleen gedownload worden via de AppStore van Apple. Dat heeft voor- en nadelen: Het beperkt het aantal toepassingen, maar zorgt er ook voor dat deze vlekkeloos werken omdat ze zijn gecontroleerd door Apple. Installeren vanuit de AppStore is kinderlijk eenvoudig.
Daarnaast kan gebruik gemaakt worden van websites via de browser Safari. Tenzij deze websites zijn geprogrammeerd in Flash, want dan werken ze niet. Dat geldt bijvoorbeeld voor De Rekentuin en Rekenweb, die uitstekend geschikt zouden zijn voor de iPad, maar (deels) in Flash gebouwd zijn.
Het in veel opzichten intuïtief gebruik met behulp van je vingers is erg plezierig. Ook het handzame formaat is een groot pluspunt. De apps werken over het algemeen erg intuïtief. Je hebt nauwelijks uitleg nodig om er mee te kunnen werken. Ook het bedienen van de tablet zelf is erg eenvoudig. De iPad heeft maar vier knoppen en één aansluiting voor een extern apparaat: namelijk naar de computer om te synchroniseren.

Digitaal lesmateriaal
Er zijn heel veel programma’s beschikbaar, maar op dit moment nog slechts weinig in het Nederlands.  Voor een deel is dat geen probleem, omdat er veel materiaal is waarvoor je geen of weinig Engels hoeft te beheersen. Het valt ons op hoeveel programma’s heel erg beeldgeoriënteerd zijn: veel iconen en slechts weinig tekst. Vooral voor jonge kinderen is dat erg plezierig: zij lezen toch nog geen teksten en kunnen met beeldtaal goed uit de voeten. Dat betekent wel dat apps waarbij het auditieve aspect een rol speelt -en dat is bij veel educatief materiaal het geval- minder goed bruikbaar zijn. Er zijn al wel enkele Nederlandstalige digitale boeken beschikbaar, maar dat aantal moet nog sterk groeien wil er een goede collectie zijn. Hetzelfde geldt ook voor de iBooks: er is nog niet veel, en wat er is, is bijna uitsluitend voor volwassenen geschikt. Het is wel te verwachten dat deze collectie snel zal groeien.


Alle programma’s voor kinderen die we hebben gevonden zijn programma’s waarmee allerlei vaardigheden op een speelse manier kunnen worden geoefend. We hebben niets gevonden wat ook niet op een andere manier voor de pc beschikbaar is, alleen het handzame formaat en de bediening met de vingers is heel plezierig: Het ontbreken van een extra schakel (een toetsenbord of een muis) tussen jouw handeling en het scherm is psychologisch een belangrijke meerwaarde.

We hebben echter weinig (gratis) toepassingen gevonden die gegevens opslaan. En zeker niet gegevens die online bewaard worden zodat ze ook op andere iPads in- en uitgelezen kunnen worden. Dat beperkt de mogelijkheden voor structureel en adaptief oefenen sterk.

De iPad kent ook beperkingen: De educatieve programma’s die op veel scholen in gebruik zijn, werken niet op de iPad. Scholen kunnen dus geen gebruik maken van de al beschikbare educatieve programma’s op de iPad. Wellicht dat er ook versies voor de iPad zullen worden gemaakt, maar dat is zeker niet vanzelfsprekend. Het zou zomaar kunnen dat deze programma’s alleen beschikbaar komen voor andere besturingssystemen. Deze programma’s maken namelijk vaak gebruik van flash. Het beleid van Apple is om geen flash te ondersteunen op de iPad.  
Malmberg heeft inmiddels al een aantal oefenprogramma’s op de markt gebracht, waaronder Pluspunt, die geheel via internet beschikbaar worden gesteld. Maar ook hier: voor een groot deel in flash geprogrammeerd. Hetzelfde geldt voor hert Schoolpakket van Ambrasoft, dat nu deels en volgend jaar geheel online zal worden aangeboden.

Vind je typen op de iPad lastig? Dan gebruik je toch gewoon een extern toetsenbord:

 
Waarvoor kun je de iPad goed gebruiken?
• Allerlei apps gebruiken: spelletjes, opdrachten, prentenboeken
• Bekijken van video.
• Beluisteren van podcasts.
• Bewerken van video en geluidsopnames.
• Maken van invuloefeningen
• Websites gebruiken (mits deze geen gebruik maken van flash)
• Aantekeningen/verslag maken
• Documenten, spreadsheets en presentaties maken met bv Google Docs
• Agenda’s beheren
• Bijhouden van je blog
• Boeken lezen
• PDF’s lezen
• Schoolboeken digitaal gebruiken
• Tekenen en schilderen
• Muziek maken
• Response voting systems gebruiken
• Zinnen en liedjes opnemen en afspelen
• Eigen verhaal schrijven
• Documenten bekijken vanuit Dropbox
• Telefoneren via Skype
• enzovoorts

Infrastructuur
De iPad is vooral een personal apparaat, en niet ontworpen om te laten gebruiken door meerdere personen. Zo kun je maar één e-mailaccount instellen en niet met meerdere profielen werken.
Inmiddels zijn er wel mogelijkheden om meerdere iPads vanaf één computer te laten synchroniseren en opladen. NoteSync is hiervan een mooi voorbeeld.  Het aanschaffen van zo’n apparaat is een kostbare aangelegenheid. De versie waarmee je 16 iPads gelijktijdig op kunt laden en synchroniseren kost zo'n € 1700,-.
Met een volle accu kun je een hele tijd toe:  afhankelijk van het gebruik wel tot 10 uur. Gedurende de dag zal de accu dus niet tussentijds opgeladen hoeven worden.

De school moet beschikken over een goed draadloos netwerk als men de leerlingen ook “in the cloud” wil laten werken. Dat betekent dat er door de school een netwerk van accesspoints aanwezig moet zijn, want in de praktijk zal het zo zijn dat meerdere leerlingen gelijktijdig met de iPad aan het werk zijn. Eén accesspoint per groep is dan onvoldoende.  Dat betekent in veel gevallen ook een forse investering.

Samenvatting
De iPad heeft minder gebruiksmogelijkheden dan een pc of laptop. Maar of dat een probleem is? Waarom je documenten lokaal opslaan als je beschikt over een online opslag als Dropbox?
Je moet van het apparaat niet verwachten wat je van een pc verwacht: het is weliswaar digitaal maar je doet er andere dingen mee. En dan komen de voordelen duidelijk aan het licht: mobiel, handzaam, langere batterijduur, intuïtief gebruik, grote bibliotheek aan apps.
Maar we mogen de nadelen ook niet uit het oog verliezen: verplichte winkelnering voor apps, geen flahondersteuning, relatief duur, nu nog onvoldoende geschikt Nederlandstalig materiaal (vooral als er sprake is van taalondersteuning). Dat zijn aspecten die goed moeten worden afgewogen.
Uiteindelijk bepaalt niet de iPad of het een waardevol leermiddel is: dat doet de leerkracht die het didactisch op de juiste manier inzet en de meerwaarde ervan weet uit te buiten, daarbij ondersteunt door de uitgeverijen die vanuit hun expertise apps op de markt brengen die aansluiten die de doelen en de behoeften van het onderwijs. (En misschien is de iPad zo in staat om de kloof die er nog bestaat tussen onderwijs en ICT te overbruggen. )

We hebben in dit artikel weinig aandacht besteed aan alle technische ins en outs van de iPad. Daarover kun je hier en hier veel meer informatie vinden.

In dit filmpje zie je wat je met de iPad absoluut niet kan:







12 opmerkingen:

  1. Goed artikel Henk!
    Er zou nog een alinea bij kunnen waarin beschreven wordt wat de meerwaarde voor de docent is bij het organiseren van het onderwijs. Bijvoorbeeld het gemakkelijk kunnen bijhouden van aan- en afwezigheid en gegevens van leerlingen (Magister) en zo zijn er nog veel meer voorbeelden te noemen...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. En hier zie je wat wel al mogelijk is:

    http://onderwijstools.wordpress.com/2011/09/05/de-getransformeerde-klas-de-toekomst/

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @ Willem: Waardevolle aanvulling! Het artikel is niet bedoeld om een uitputtende opsomming te geven, maar jouw aanvulling doet er zeker toe.

    @ Richard: Zeker, en deze mogelijkheden worden grosso modo in het artikel genoemd. Het is erg afhankelijk van de visie van de school op welke manier de iPad en tablets in het algemeen worden ingezet.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @ Anoniem: Jammer dat je niet aangeeft waar het artikel te kort schiet. Het is moeilijk hier nader op in te gaan als niet bekend is waar de kritiek zich met name op richt.
    Het artikel is tot stand gekomen aan de hand van een uitgebreide praktijktest en na lezing van een groot aantal bronnen. Op deze website vind je een aantal van deze bronnen terug: http://discussiedinsdag.yurls.net/nl/page

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @anoniem, het is idd vreemd dat je anoniem reageert en niet aangeeft waar de tekortkomingen (zoveel ?) zitten. Ik zou zeggen vul aan dan als jij het beter weet. Ik zie dat bij het introduceren van tablets (iPad meest genoemd nu , maar dat gaat veranderen) er veel aandacht moet zijn voor begeleiding van leerkrachten docenten. Mensen die op dit soort edu-sites terechtkomen zijn vaak al intrinsiek gemotiveerd. Mijn inziens is het de kunst om die grote andere groep van leerkrachten/docenten ook te verleiden. Dat gaat over het algemeen vrij goed. Niet door er alleen maar over te vertellen, maar ze onder begeleiding met tablets te laten stoeien.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Leuk en interessant artikel met een goede opbouw!

    Vriendelijke groet, Daniel Rense

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Komt er nog een vergelijking ( Android )? Voor scholen is dat miss een betere optie?

    Tineke de Birk

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @ Tineke: In een eerder artikel hebben we aandacht besteed aan de Samsung Galaxy Tab 10.1:
    http://netwijs.blogspot.com/2011/08/test-samsung-galaxy-tab-101.html

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Android met opensource software lijkt de beste optie voor scholen, zeker i.c.m. goedkope hardware. Voor 100,- heb je nu al een idiot-proof tablet dat voldoet voor educatieve doeleinden.
    IOS is overkill: qua hardware te duur en lastig voor de traditionele softwaremakers.
    Traditionele uitgevers zullen pas de markt zien als Windows 8 voor tablets beschikbaar is.

    Het ministerie zou hier een hele goede rol kunnen spelen. Breng innovatieve softwareontwikkelaars en uitgeverijen bij elkaar middels kleine subsidies en ons onderwijs gaat sprongen maken.
    Initieer een identity service komen en een opensource LVS met interfaces naar educatieve content.
    Dan komen de volgende innovaties vanzelf.

    Zodat niet alleen aan de onderkant van het onderwijs stappen worden gemaakt, maar eindelijk ook eens voor de talentjes.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. @misha

    De iPad is niet duurder dan een gelijkwaardige Android Tablet (Motorola Xoom, Galaxy Tab)

    Die goedkope tablets hebben veelal een klein scherm van slechte kwaliteit en gebruiken Android 2.x, een OS welke nooit bedoeld is voor tablet gebruik, daarnaast hebben ze amper opslagcapaciteit.

    Wij schrijven software voor iOS en Android en je bewering dat iOS lastig is voor tradionele softwaremakers slaat kant nog wal.

    "Initieer een identity service komen en een opensource LVS met interfaces naar educatieve content."

    De kans dat er een opensource LVS systeem komt is nagenoeg nul.
    Maar ik ben het wel met je eens dat de huidige webbased LVS systemen opener moeten zijn. Een gestandaardiseerde OAuth gebaseerde API zou het mogelijk maken om veilig third party addons te maken die naadloos koppelen met een LVS.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Rob van Ockenburg10 november 2011 om 18:28

    Sinds eind augustus kan op de IPad wel met de rekentuin worden gewerkt. :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  12. @Misha
    Ik adviseer scholen zeer dringend om geen goedkope tablets aan te schaffen. Geen goede kwaliteit, geen goede garantie en vooral: geen capacitive scherm, zoals de merk-tablets wel hebben. Resistive schermen werken met een membraam. Gevolg: veel moeizamer slepen met je vinger, herhaaldelijk opnieuw kalibreren. Kan erg frustrerend zijn, weet ik uit ervaring.


    @Rob
    Klopt. Er verschijnt wel een melding "Je bekijkt je tuin met een apparaat dat geen Flash ondersteunt, daarom is niet alle functionaliteit aanwezig". De vlindertjes vliegen niet, maar de opdrachten kunnen wel gemaakt worden.

    BeantwoordenVerwijderen