Hoe zet jij ICT in als hulpmiddel voor leerlingen met een beperking?

Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “Hoe zet jij ICT in als hulpmiddel voor leerlingen met een beperking?”  In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

Passend Onderwijs houdt de gemoederen momenteel volop bezig! En terecht! Wanneer de plannen doorgaan heeft het heel wat consequenties voor alle betrokkenen. Nu al is duidelijk zichtbaar dat scholen te maken hebben met een toenemend aantal zorgleerlingen. Op allerlei manieren zijn scholen bezig om hier op in te spelen. Denk aan bijvoorbeeld de invoering van Handelingsgericht werken (HGW) of Opbrengstgericht Werken (OGW).

Interessante vraag is hoe je met name voor zorgleerlingen ICT inzet als hulpmiddel. Dit keer nog iets specifieker: Hoe zet je het in als hulpmiddel voor leerlingen met een beperking. Daarbij kun je aan tal van beperkingen denken: auditieve, visuele, motorische, communicatieve, etc. Hoe kun je leerlingen die hier mee te maken hebben (beter) ondersteunen door ICT in te zetten?

Opvallend was, dat er in eerste instantie geen reacties binnenkwamen op de vraag. Nu kan dat liggen aan het feit, dat men in een deel van het land vakantie heeft en/of carnaval viert. Toen we twee jaar geleden echter een soortgelijk onderwerp aan de orde stelden, hadden we dezelfde ervaring. Ook toen vrijwel geen reacties.

De vraag rijst dus: Houdt dit onderwerp scholen eigenlijk wel bezig? Surfend op het internet valt op, dat er ook maar bar weinig over geschreven wordt. En als je iets vindt, dan gaat het vaak over het Speciaal Onderwijs. Of het betreft informatie uit het buitenland.
Na enige tijd kwam er toch een reactie op de vraag. Echter met dezelfde constatering en met dezelfde ervaring: het onderwerp lijkt niet te leven.

We kregen het samen over kinderen met autisme. Deze kinderen hebben een andere manier van leren en van informatie verwerken en zijn veel meer visueel ingesteld. Computers hebben vaak op deze kinderen een enorme aantrekkingskracht en zijn geneigd om er thuis veel tijd aan te besteden. Hoewel veel games soms heel chaotisch lijken zijn ze toch vaak voorspelbaar en zit er een duidelijke structuur in. Wordt er met dat gegeven ook wat gedaan binnen het onderwijs?

Een voorbeeld: Een jongen met autisme heeft een grote fascinatie voor treinen en techniek. Via filmpjes op YouTube  en andere websites vindt hij enorme hoeveelheden informatie, die zijn kennis nog meer vergroten. Niemand die hem daarbij hoeft te helpen!

Voorbeeld van een andere jongen met autisme: Hij kan enorm goed tekenen en zoekt daarin naar nieuwe uitdagingen. Via YouTube en Wikipedia zoekt hij naar nieuwe technieken en achtergrondinformatie. De meest ingewikkelde Engelstalige informatie vertaalt hij via Google Translate naar het Nederlands en zo komt hij te weten wat hij weten wil. (Begrijpend lezen uit de methode blijkt daarentegen een enorme hobbel!)
Door de filmpjes stap voor stap af te spelen en elke stap die een ander doet na te doen, leert hij zichzelf deze nieuwe techniek aan. Met een tekentablet tekent hij het inmiddels ook via Paint.net. De werking daarvan heeft hij opnieuw via YouTube achterhaald.

Een laatste voorbeeld: Een meisje met autisme durft niet hardop voor in de klas een Duitse tekst voor te lezen, zoals haar klasgenoten wel doen. Ze bedacht zelf de oplossing om het thuis op haar kamer op te nemen via haar computer en als mp3 in te leveren bij de docent!

Deze voorbeelden laten zien, dat deze leerlingen prima in staat zijn om zelfstandig te werken, oplossingsgericht bezig te zijn, informatie te verwerken, enzovoort. Echter wel op hún manier en aansluitend bij hún interesses. De vraag is of wij ze in het onderwijs daarvoor de ruimte willen en kunnen geven. En of we van daar uit een koppeling kunnen maken met ándere leerdoelen en vakgebieden.

Nu ook de tablets steeds meer hun intrede doen, komen er steeds meer mogelijkheden om leerlingen met een beperking tegemoed te komen en te ondersteunen. Scholen zouden zich moeten verdiepen in de extra mogelijkheden die dit biedt en hier visie en beleid op moeten ontwikkelen.

Kijken we naar leerlingen met Dyslexie, dan zijn we daar al veel verder in. Scholen werken met protocollen,  schaffen een Daisy-speler of AlphaSmart aan of programma’s als Sprint of Kurzweil.
Iemand die later op de discussie inhaakte gaf aan, dat zij op school de methoden Naut/Meander/Brandaan gebruiken. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van spraak bij de boeken en werkboeken. Ook is er een poging gedaan om CITO-toetsen in te spreken als MP3 om er voor te zorgen, dat er niet aldoor iemand samen met een dyslexie-leerling de toets door hoefde te lopen, maar ze zelfstandig aan de slag konden. Een tijdrovende klus!

Wel opvallend, dat bij bepaalde beperkingen er wél volop gebruik wordt gemaakt van ICT-hulpmiddelen. Wellicht omdat het meer afgebakend is en minder maatwerk? Of omdat het meer voor komt? Omdat er meer over bekend is? Wie het weet mag het zeggen!

Terug naar de vraag van vanmiddag: Hoe zet jij ICT in als hulpmiddel voor leerlingen met een beperking? Was je niet in de gelegenheid om mee te doen met de discussie, maar heb je wel een standpunt hier over? Reageer dan op dit blog of via de LinkedIn-groep De toekomst voor onderwijs en ICT.

Heb je zelf een suggestie voor een interessant discussie-onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven. Op discussiedinsdag.yurls.net vind je alle tijdens de discussie genoemde linkjes en ook die van alle voorgaande discussies.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @pietvsz , @LesideePO , @henkvangils

Volgende week weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen 12.00 uur en 13.00 uur op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!