dinsdag 21 september 2010

Innovatie met ICT in het onderwijs, een must of een hype?

Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “Innovatie met ICT in het onderwijs, een must of een hype?” In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

De stelling riep al voor de discussie begon de nodige reacties op. Kort samengevat: De stelling is een open deur en niet meer van deze tijd. De vraag is echter of je daarmee weg komt. En of je daarmee iedereen die werkzaam is in het onderwijs recht doet, hoort en serieus neemt. Hoewel de stelling wellicht wat zwart-wit is, is nog lang niet iedereen het eens over het feit, dat alle apparaten en innovatieve toepassingen, die de school binnen worden gebracht ook daadwerkelijk een verbetering van het onderwijs betekenen.

Inveseren versus bezuinigen
Jaarlijks worden door scholen duizenden euro’s uitgegeven aan ICT. Dat wordt besteed aan de infrastructuur, dus de computers, printers, accesspoints, kabels, etc. en het onderhoud daarvan. Maar ook aan bijvoorbeeld software-licenties. Leerkrachten worden geconfronteerd met het feit, dat na 4 jaar alle computers in school ineens worden vervangen door splinternieuwe. En dat terwijl er met de oude niets mis was! En dan wordt er ook nog een rijtje Ipads aangeschaft. Tegelijkertijd krijgen dezelfde leerkrachten ook te horen, dat er geen geld beschikbaar is om eindelijk het plein eens op te knappen of het klaslokaal een likje verf te geven. Ziedaar het spanningsveld waarin veel ICT-coördinatoren zich bevinden.
Natuurlijk valt er best het een en ander uit te leggen. Want de leerkracht, die vandaag zegt, dat het onzin is om al die computers te vervangen, komt morgen klagen, dat zijn computer veel te traag is en niet eens fatsoenlijk een filmpje kan afspelen. Of dat hij 3 dagen moet wachten op een nieuwe lamp voor de beamer. Een gevalletje van twee walletjes willen eten. Regeren is vooruitzien en dat vraagt wel eens tijdig investeren ook al lijkt het nu nog niet nodig.

Visie en beleid
Aan de andere kant: Het valt niet te ontkennen, dat er veel geld in ICT wordt geïnvesteerd, terwijl op andere fronten bezuinigd moet worden. Op materiaal en vaak ook op personeel. Is dat te verkopen?
Als het goed is wel. Elke school heeft zijn visie en het te voeren beleid geformuleerd en daar een passende begroting onder gelegd, waarin keuzes zijn gemaakt vanuit visie en beleid. Daarbij heeft de school wel ook rekening te houden met bovenschools beleid en gezamenlijke afspraken en met geoormerkte gelden.

Beperken we ons nu tot de inzet van ICT in het onderwijs, dan zou de school een beleidsplan moeten hebben, waarin vanuit het algemene schoolplan visie en beleid m.b.t. ICT helder zijn verwoord en financieel onderbouwd. Verwacht mag worden, dat de school daarbij modern en kwalitatief goed onderwijs wil nastreven, dat de kinderen voorbereid op hun toekomst. In het beleidsplan zou verwoord moeten staan welke doelen nagestreefd worden en waarom, hoe dat te realiseren en wat het beoogde effect is. Op basis daarvan kan geëvalueerd worden en is ook vast te stellen of het de investering waard is geweest.
Heel concreet: Wat willen we met ons rekenonderwijs? Wat hebben we daarvoor nodig? Wat is er al beschikbaar? Wat moeten we zelf nog ontwikkelen of aanschaffen? Wat verwachten we als resultaat? En tot slot: Wat is het resultaat dat we geboekt hebben en hoe vertalen we dat naar andere vakgebieden?

Dat scholen actief ICT in hun onderwijs moeten betrekken en innovatief bezig moeten zijn, staat buiten kijf. Het is zo verweven met alles wat we doen in de samenleving en het dagelijks leven, dat je je er als school niet aan kunt ontrekken. Kinderen hebben er recht op onderwijs te krijgen met moderne middelen. Immers zij moeten er mee om kunnen gaan wanneer ze toetreden tot de maatschappij. En dan hebben we het niet alleen over vaardigheden, want daar hoeven we vaak niet heel veel meer aan te doen. Maar vooral ook de reflectie er op. Welk middel is op welk moment het beste is en waarom? Hoe kan ik er optimaal gebruik van maken? Welke voor- en nadelen zijn er? En mogelijke gevaren? Leren omgaan met verantwoordelijkheden en keuzes leren maken.

Must of hype
Een must dus! Maar het heeft ook zijn grenzen. Want het is onmogelijk om overal aan mee te doen en achteraan te rennen. Zoals één van de discussie-deelnemers het zei: “Niet alle ICT en is een must voor elke docent. Een hype is het pas, als er ondoordacht gebruik van wordt gemaakt”. Dus wanneer de koppeling met visie en beleid wordt losgelaten en je niet meer aan elkaar kunt uitleggen wat nu werkelijk de meerwaarde is voor het onderwijs op jullie school. Wanneer je niet verder komt, dan dat het leuk is en de kinderen er zoveel plezier aan beleven. Of: Dat zou je ook eens moeten proberen! Wanneer we als school met alle winden mee gaan waaien, doen we de leerlingen ook tekort.

Mogen we dan niet meer experimenteren en nieuwe dingen uitproberen? Zoeken naar innovatieve toepassingen en mogelijkheden? Zeker wel. Ook dat heeft alles met onderwijs te maken: samen ontdekken. Maar evalueer het dan ook. Wat hebben we ontdekt en geleerd en hoe houden we dat vast? Wat gaan we er mee doen en wat kunnen anderen ermee? Hoe ga ik mijn opgedane kennis delen en uitbreiden. Zit ik met mijn visie en beleid nog op de juiste koers of moet ik gaan bijsturen? Niet de ICT als doel op zich, maar ingebed en geïntegreerd. Praat er eens over op de vrijdagmiddag onder het genot van een hapje en een drankje door regelmatig een ICT-café te organiseren en deel je ervaringen. Laat zien wat het oplevert! Kijk terug wat er al bereikt is in de afgelopen tijd.

Dat vraagt om leerkrachten en docenten die betrokken zijn, weten wat er te koop is en de vertaalslag weten te maken. Investeren is scholing, oefensessies en tijd voor de leerkracht om het zich eigen te maken. Gelukkig is ook 10% van hun uren bedoeld voor nascholing. Of zitten deze al vol …

Innovatie met ICT in het onderwijs, een must of een hype? Een must voor wie met beide benen op de grond staat, een hype voor wie niet weet te onderscheiden en voor wie visie en beleid vieze woorden zijn!

Tot zover het verslag van de discussie. Er valt nog veel meer over te zeggen! Heeft u zelf nog aanvullende opmerkingen of ideeën? Plaats ze als reactie op deze blogpost.
Op discussiedinsdag.yurls.net vindt u nog enkele interessante aanvullende links, die genoemd werden tijdens de discussie. Heeft u zelf een suggestie voor een interessant onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven.

Volgende week houden weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!

1 opmerking:

  1. Innovatie met ict in het onderwijs is niet meer tegen te houden. Onze samenleving is fundamenteel gedigitaliseerd. Wat ik mis is de termen mediawijsheid en mediadidactiek.
    Marijke van Kampen
    Mediabureau Maatwerk in Communicatie

    BeantwoordenVerwijderen