Basisscholen zijn gewend om elke vier jaar een schoolplan te schrijven. Vaak wordt daarbij dan ook een ICT-beleidsplan opgesteld. Soms wordt dat bovenschools gedaan en vervolgens in jaarplannen vertaald naar de school. In de loop der jaren is dat zo gegroeid. Scholen kregen een speciaal budget van de overheid voor ICT. De inzet daarvan moest natuurlijk wel verantwoord kunnen worden en goed onderbouwd. Het ICT-beleidsplan was daarvoor een prima middel. Soms geschreven door de directeur, soms door de ICT-coördinator.
Maar is dat nog van deze tijd? Wanneer we vinden, dat ICT geïntegreerd moet zijn in het onderwijs en verweven dient te zijn in de lessen, waarom dan een apart ICT-beleidsplan? Als ICT een middel is en geen doel op zich, waarom dan toch nog de ‘Status aparte’? Immers het geoormerkte budget bestaat ook niet meer sinds de lumpsum-financiering is ingevoerd. En maken we bij andere activiteiten en hulpmiddelen er ook zoveel werk van? Een beleidplan zelfstandig werken?Een beleidplan rekenonderwijs, een beleidsplan sociaal emotionele ontwikkeling?
Praktijk
Even terug naar de praktijk. Op veel scholen was het ICT-beleidsplan een papieren tijger. Het werd geschreven omdat het moest, soms ook wel in het team besproken, maar eenmaal vastgesteld, wist niemand meer wat er ook al weer in stond. Men ging over tot de orde van de dag. Het was afhankelijk van enthousiaste leerkrachten en de ICT-coördinator of de doelen bereikt werden. Een grondige evaluatie was eigenlijk niet aan de orde en met wat knippen en plakken werd het nieuwe beleidsplan geschreven.
Uit de Vier-in Balans Monitor 2010 blijkt opnieuw, dat de meeste scholen wel een ICT-beleidsplan hebben, maar dat minder dan twee derde van de scholen deze ook daadwerkelijk gebruikt. Deze percentages liggen weliswaar iets hoger dan in 2009, maar geven toch aan, dat scholen hier mee worstelen. Eén op de 3 scholen zet wel wat op papier, maar doet er vervolgens niets mee.
Daarmee is overigens niet gezegd, dat er niets met ICT wordt gedaan of dat het budget over de balk wordt gegooid. Het geeft wel aan, dat ICT niet verweven is met het onderwijs en bewust wordt ingezet als middel om een doel te bereiken. Ook spreekt het niet van een gedragen visie of van een document, dat slechts verwoord wat het team zou willen. Typerend is de ervaring van een docent van de Netwijs Opleiding. Hij liet een groep ICT-coördinatoren het visiedocument van hun eigen school uit een stapel halen. Dat bleek een lastige klus!
Wel of geen beleidsplan
Dan maar het ICT-beleidplan de deur uit? In de discussie kwamen we er op uit, dat dat niet de weg is. Er moet een basis zijn waarop teruggevallen kan worden om te beoordelen of doelen zijn gehaald. Anders is het te vrijblijvend. Bovendien is het plan het resultaat van een goed afgewogen oordeel en voorkomt het gefragmenteerde besluitvorming en ook blijft het punt van het kunnen verantwoorden van het ingezette budget. Daarom verdient aanbeveling om planmatig aan zaken te werken. Het opleggen van een plan heeft geen effect. Scholen zullen dus eerst moeten bespreken en bepalen waarom ze ICT in het onderwijs willen inzetten. Daarbij dient een koppeling gemaakt te worden met de algemene visie op onderwijs en op leren. Vervolgens moet dat concreet gemaakt worden in beleid. Ook daarbij is het belangrijk om weer een relatie of koppeling te leggen met ander beleid en gekozen speerpunten. Heeft een school bijvoorbeeld het bevorderen van de taal-lees-ontwikkeling als speerpunt, dan kan met het oog daar op beschreven worden hoe ICT een rol gaat spelen in het bereiken van de gestelde doelen en wat de gewenste effecten zijn. Vervolgens wordt daarbij dan ook beschreven wat er nodig is omdat te realiseren. Dat kan scholing van het team zijn, klassenconsultatie, coaching, investering in hardware of het opzetten van een werkgroep. Het goed formuleren van de beginsituatie is daarbij dus van groot belang. Het zo concreet mogelijk maken van de plannen eveneens. Zoals één van de deelnemers het verwoorde: “ICT-beleid is nodig als kader voor korte termijn acties, rekening houdend met de lange-termijn-visie. Bewuste beslissing over investering in ICT”.
Overigens kan er ook voor gekozen worden om een algemeen strategisch beleidsplan op te stellen waarin ICT ofwel als hoofdstuk is opgenomen ofwel geïntegreerd is in de verschillende beleidsterreinen. Door middel van projectplannen kan dan een verdere uitwerking plaats vinden gericht op het realiseren van één of meer gezamenlijk gekozen doelen.
Welke vorm ook gekozen wordt, van belang is, dat er draagvlak is van het team. Dat voor iedereen duidelijk is, waarom er bijvoorbeeld met een bepaald softwarepakket gewerkt gaat worden, ze weten dat ze daarbij geholpen en begeleid worden en het meehelpt aan het bereiken van een gezamenlijk doel. Het maken van een plan heeft pas zin, wanneer men meegenomen is op de weg daar naar toe en er dus herkenning is.
Oriëntatie en verkenning
Om als team te komen tot het bepalen van een visie is het van belang, dat men goede voorlichting krijgt. Niet iedereen is even goed op de hoogte van de ontwikkelingen op het gebied van ICT in het onderwijs of heeft de benodigde vaardigheden. Voorlichting door de ICT-coördinator is dus belangrijk. Dat kan via een nieuwsbrief, door korte presentaties tijdens teamvergaderingen, het doorsturen van interessante links, een gesprekje met een individuele collega of door bijvoorbeeld samen als team iets te gaan uitproberen. Ook het instellen van een onderzoekswerkgroep, die zich verdiept in onderwijs en ICT en met een advies komt, kan een positieve bijdrage leveren aan het bepalen van visie. Te overwegen is of ook leerlingen daarbij een rol kunnen spelen: een leerlingen-ICT-werkgroep. Immers het gaan om hun toekomst! Een mooi citaat in dezen: “Voor leraren is de wereld van overmorgen de wereld van gisteren voor leerlingen”.
Na oriëntatie en verkenning kan dan samen de vertaalslag naar de eigen schoolsituatie gemaakt worden. Eerst verkennen, dan vanuit de schoolvisie keuzes maken en tot slot beleid formuleren en dat planmatig uitvoeren. Ook het schrijven van een beleidsplan moet dus planmatig worden aangepakt en is meer dan het invullen van een format.
Tot slot is het ook van belang, dat de uitvoering van de plannen ook verweven is in voortgangs- en functioneringsgesprekken. Lukt het om wat we hebben afgesproken ook in daden om te zetten? Welke struikelblokken kom je tegen en hoe kunnen we dat oplossen? Daarin ligt niet alleen een taak voor de ICT-coördinator, maar dus ook voor de directeur.
Tot zover het verslag van de discussie. Er valt nog veel meer over te zeggen! Heeft u zelf nog aanvullende opmerkingen of ideeën? Plaats ze als reactie op deze blogpost.
Op discussiedinsdag.yurls.net vindt u nog enkele interessante aanvullende links, die genoemd werden tijdens de discussie. Heeft u zelf een suggestie voor een interessant onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven.
Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd , @Netwijs , @robertdevilee , @michelboer , @amberwalraven , @pavl , @Bica10 , @PieterHendrikse , @FransDroog , @TanjavandenBerg , @rob_vandijk , @Marathonkeje, @Emmjee , @PascalMarcelis , @MeesterBoudewyn , @mariekemove , @MirandaWedekind , @BorisBerlijn
Volgende week houden weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten