Bezuinigingen dwingen scholen tot creatieve oplossingen rond onderwijs en ICT

Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “Bezuinigingen dwingen scholen tot creatieve oplossingen rond onderwijs en ICT”. In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

Op allerlei fronten staan ons bezuinigingen te wachten. Ook het onderwijs ontkomt er niet aan. Scholen moeten de broekriem gaan aanhalen. De ervaring leert, dat ICT daarbij vaak één van de bezuinigingsposten is. Maar is dat terecht? Kan ICT juist niet een middel zijn om op andere posten te bezuinigen? En wat zijn de effecten van dat bezuinigen op ICT op de lange termijn? Vanuit de discussie een aantal suggesties om over na te denken:

Lange of korte termijn
Geen (nieuwe) investeringen doen in de hardware levert op de korte termijn direct geld op. De afschrijvingstermijn verlengen in feite ook. Maar wat zijn de consequenties op de lange termijn? Daar zitten verschillende kanten aan. Is de huidige apparatuur nog voldoende geschikt voor datgene waar ze voor gebruikt moeten worden? Is er in dit geval wel geld gereserveerd voor reparaties en meer onderhoudskosten? Is de verhouding van het aantal computers t.o.v. het aantal leerlingen nog acceptabel? Wordt dat in betere tijden weer recht getrokken?

Afstemmen van beleid
Een concreet voorbeeld in dezen is een school waar veel met ICT in het onderwijs wordt gedaan en daarom hebben bezuinigd op methodemateriaal. Nu heeft de stichting, waar de school onder valt, besloten te bezuinigen op ICT. Een voorbeeld van het niet afstemmen van financieel beleid op het onderwijskundig beleid.

Gebruiken wat je hebt
Een vorm van besparen valt, die wel verantwoord is, is het beter gebruiken van wat je al hebt.

• Hoeveel computers op school staan in een ruimte, die voor leerlingen niet toegankelijk zijn en slechts af en toe gebruikt worden door bijvoorbeeld de IB-er of de administratief medewerker. Valt er niet wat te schuiven, zodat deze medewerkers bijvoorbeeld een laptop gebruiken en de desktop in een lokaal geplaatst kan worden?
• En welke educatieve software is er eigenlijk aanwezig op school en wordt deze ook daadwerkelijk door iedereen gebruikt? Zo niet, kan de licentie dan niet worden opgezegd?
• Welke knowhow is er aanwezig binnen de school en hoe kan dat beter gedeeld worden?
• Welke randapparatuur is er aanwezig? Weet iedereen dat en kunnen ze er mee werken?
  

Belangrijk is hierbij wel, dat er wel wordt geïnvesteerd in ondersteuning, begeleiding en organisatie binnen de school. Niet concentreren op wat je niet hebt, maar op wat je wel hebt.

Papier of digitaal
Scholen doen er ook verstandig aan na te gaan wat er aangeschaft moet worden in een papieren versie en wat digitaal kan. Worden er bijvoorbeeld papieren atlassen aangeschaft of kunnen ook digitale kaarten worden gebruikt of wellicht een combinatie.
En de nieuwsbrief van de school ? Wordt die nog afgedrukt of wordt deze via de mail of de website verspreid. Dit laatste kan leiden tot een forse besparing op de kopieerkosten.

Gebruiken van gratis applicaties
Ook het gebruik maken van gratis beschikbare software en applicaties kan leiden tot besparing. Er hoeven niet altijd dure programma’s aangeschaft te worden om toch prachtige activiteiten op te zetten en je onderwijs te verrijken met behulp van ICT. Een onderwerp waar we het onlangs nog over hebben gehad: De uitdaging van vrij toegankelijke applicaties in het onderwijs.
Er is erg veel materiaal beschikbaar: Om digitale content mee te maken, om te tekenen, presentaties te maken, beeld- en geluidsbronnen te bekijken, voor mindmapping of Google Docs om samen aan documenten te werken. Elders op dit Edublog worden diverse mogelijkheden daarvoor besproken.

Cloud computing
Ook Cloud computing wordt ingebracht in de discussie. Kort samengevat een vorm van delen van hardware en software via het internet . Voor het onderwijs kan dat kansen bieden. Surfnet | Kennisnet doet hier onderzoek naar.

Online samenwerken en delen
Wat ook een mogelijkheid is, is het online samenwerken en delen, zodat er effectief en efficiënt gewerkt kan worden. Een mooi voorbeeld daarvan: Een opleiding HBOV laat studenten in een afgeschermd blog verslag doen van stageactiviteiten, ervaringen en opdrachten. Door docenten kan daar op gereageerd worden en zij zijn altijd up-to-date. De terugkomdagen kunnen hierdoor effectiever en efficiënter worden benut. Een prachtig voorbeeld waarin enerzijds inhoudelijk winst wordt geboekt, maar anderzijds ook een besparing omdat tijd beter wordt benut. Een deel van de begeleiding kan online gedaan worden waardoor bijvoorbeeld reistijd en reiskosten kunnen worden teruggebracht.

Apparatuur van leerlingen
Hoewel misschien minder relevant voor het basisonderwijs, maar wel voor VO en HBO/WO, is het ook interessant om te kijken in hoeverre datgene wat leerlingen hebben aan mogelijkheden en apparatuur in te zetten is. Leuke opdrachten op bijv. een Nintendo DS, de mogelijkheden van mobieltjes of Smartphones gebruiken, je eigen laptop of iPad meenemen. Tijdens bijvoorbeeld een projectweek biedt dat zeker leuke mogelijkheden om leuke activiteiten te organiseren.

Energie
Ook over de duur dat apparatuur ongebruikt aan staat kan worden nagedacht. Soms is het efficiënter om ze aan te laten, maar vaak blijven computers onnodig aan. Soms hele dagen achtereen. Stel een computer-directeur aan in je klas om de computers af te sluiten aan het eind van de dag. En denk ook aan de beamer van het digibord. Vaak is het prima te doen om deze tussentijds uit te schekeln. het scheelt branduren én de nodige energie.

Tot slot: Dat leren vaak vanzelf gaat door het op de juiste manier aan te bieden en de leerlingen te laten samenwerken bewijst het experiment van Sugatra Mitra. De resultaten zijn dan nog beter ook. Met dat gegeven in je achterhoofd is het een uitdaging voor elke leerkracht om met beperkte middelen de leerlingen uit te dagen om tot leren te komen.

Tot zover het verslag van de discussie. Er valt nog veel meer over te zeggen! Heeft u zelf nog aanvullende opmerkingen of ideeën? Plaats ze als reactie op deze blogpost.
Op discussiedinsdag.yurls.net vindt u nog enkele interessante aanvullende links, die genoemd werden tijdens de discussie. Heeft u zelf een suggestie voor een interessant onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd , @henkheurter , @Netwijs , @DieterM , @jankamps , @Alsook , @JanWillemL , @computaal , @hereisaz , @Helikon , @warempel , @kletskous , @PascalMarcelis , @LudyBronsema , @jolandaverburg , @barthoekstra , @florinablokland , @iDunno_ , @Laagwater , @hpolthof

Volgende week houden weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!