vrijdag 22 oktober 2010

Vergelijking tussen interactieve whiteboards en touchscreens

Nadat enkele jaren geleden het interactive whiteboard (IWB) zijn intrede deed in het onderwijs, staat nu het touchscreen volop in de belangstelling.
Beide borden hebben ieder hun specifieke eigenschappen.
In dit artikel zetten we de voor- en nadelen van beide soorten aanraakgevoelige schermen op een rijtje.


De afmetingen
IWB’s hebben gemiddeld een diagonale afmeting van ongeveer 2 meter. Deze afmeting is vergelijkbaar met het middenbord van een vijfvlaks krijtbord. Het meest verkochte touchscreen (55”) heeft een diagonaal van 137 cm. Het grootste touchscreen (65“) dat voor het onderwijs in aanmerking komt heeft een diagonaal van 165 cm.
Het IWB lijkt hier in het voordeel te zijn. Toch is dit voordeel kleiner dan het lijkt: de helderheid van het touchscreen is zoveel groter dat hiermee het nadeel van de kleinere afmeting ten dele teniet gedaan wordt. Dit wordt vooral duidelijk als je beide borden naast elkaar ziet staan. De veel grotere helderheid zorgt ervoor dat je ook kleinere afbeeldingen en teksten goed kunt lezen.
Het voordeel van een grotere afmeting is vooral dat je er meer informatie op kwijt kunt. Maar wie schrijft nog volledige woordrijen en lange zinnen op het bord?
Het touchscreen heeft door zijn geringere omvang het voordeel dat je er een gewoon whiteboard naast kunt hangen voor de aantekeningen die de leerling gedurende langere tijd tot zijn beschikking moet hebben.


Schrijffunctie
Schrijven op een IWB doe je met een pen of met vinger, afhankelijk van het systeem. Op het touchscreen kun je ook zowel met je vinger als met een pen schrijven. Meestal wordt het gebruik van een pen met een zacht oppervlak aangeraden, maar in theorie kun je met elk voorwerp op het touchscreen schrijven. Schrijven op het touchscreen met de volle vingertop geeft meestal niet zo’n prettig effect: het gaat stroef. Als je met je vinger op een touchscreen schrijft heeft het de voorkeur om dit met de nagel te doen: het bewegen gaat soepel en nauwkeurig.
Zowel voor het IWB als voor het touchscreen geldt: oefening baart kunst. Maar we zijn allemaal inmiddels vergeten hoe vreemd het schrijven op een krijtbord ook alweer was.

Prijs
Het maken van een goede prijsvergelijking is moeilijk. Het 65” touchscreen is op dit moment ongeveer anderhalf maal zo duur als een IWB (afhankelijk van merk en uitvoering). Daar komt de aanschaf van geluid en software bij.
Fabrikanten van touchscreens geven aan dat de levensduur ongeveer 50.000 uur bedraagt. Het is de vraag hoe de prijsvergelijking met een IWB uitvalt bij zo’n lange levensduur. De beamerlamp gaat in ieder geval slechts 2000 uur mee. Die moet dus in dezelfde periode 25 maal vervangen worden. En gaat de beamer zelf zo lang mee?
Wat betreft de bijkomende kosten: een goede geluidsset kost misschien een paar honderd euro en er is prima software te koop of soms voor… niets.
De totale kostprijs (met een mooie term cost of ownership genoemd) kan dus makkelijk in het voordeel van het touchscreen uitvallen.

Gebruiksgemak
IWB’s werken alleen als er een goede verbinding is tussen bord, beamer en computer. Bij elk van deze verbindingen kan iets mis gaan. Het touchscreen heeft alleen een verbinding tussen computer en touchscreen (=monitor). Beamers moeten worden onderhouden, een touchscreen moet je evenals borden regelmatig schoonmaken met een doekje.
Beamers moet je weleens kalibreren, dat doe je bij een touchscreen eenmalig: als het scherm wordt aangesloten.
Bij het IWB sta je weleens in je eigen schaduw. Bij een touchscreen nooit, want het licht komt van de andere kant.
Het glas oppervlak van een touchscreens is glanzend. Er treedt dus een vrij grote reflectie op. Het is dus belangrijk om een goede plaats voor de opstelling van het scherm te kiezen. In tegenstelling tot IWB’s kun je ook bij daglicht altijd goed zien wat er op het scherm te zien is, hoewel de huidige short-throwbeamers dit nadeel minder hebben dan de lange-afstand-beamers.

Kwetsbaarheid
IWB’s zijn over het algemeen robuust. Zelfs over het bord met membraam (van SMART) wordt gezegd dat het zelden stukgaat. Maar wat gebeurt er als je er met een scherp voorwerp over heen krast? Touchscreens beschikken over veiligheidsglas van 4 tot 7 mm dik. Als je daar een zwaar voorwerp tegenaan gooit, kan er een barst in komen of nog erger. Een collega kreeg eens toestemming van de importeur om een stoel naar het bord te gooien. Dat liet hij zich geen twee keer zeggen! Maar er was geen schade aan het bord. (Don’t do this at home!)
Leerkrachten die al langer een SMARTboard gebruiken klagen soms dat met name de strook aan de rechterkant van het bord slijtage vertoont, want daar bevindt zich de scrollbar in veel programma’s en websites...
Ik hoor leerkrachten ook klagen over het steeds opnieuw moeten kalibreren van het IWB, omdat door trillingen de oriëntatie in de war raakt.
En soms zie je borden waarvan het beeld ton- of kussenvormig is: de houten plaat waaruit het bord is opgebouwd, is een klein beetje krom getrokken.
En hoe geldt dat voor traditionele krijtborden? Die hebben meestal een geëmailleerd stalen oppervlak, maar er zijn er ook van glas…

Gewicht
Een IWB weegt ongeveer 20 à 30 kilo. Inclusief ophangsysteem komt er meestal nog wel het een en ander bij. Maar dan zijn ze meestal op de grond gemonteerd.
Touchscreens zijn véél zwaarder: kaal zo’n 80 tot 100 kilo. Die kun je dus echt niet aan een gipswandje hangen. We zien ook vaak dat touchscreens op een verrijdbaar onderstel worden gemonteerd, zodat ze in de klas gedraaid en verreden kunnen worden. De stabiliteit is dan wel een punt: zo’n zwaar scherm aan één standaard beweegt een beetje als het beschreven wordt.

Verbruik
Een beamer heeft een verbruik van zo’n 200 tot 300 Watt. Touchscreens verbruiken meer: zo rond de 400 Watt. Dat is een behoorlijk verschil. Het komt neer op ongeveer 25-40 cent per uur aan meerkosten. Maar touchscreens hebben een voordeel dat beamers niet hebben: ze hoeven, nadat ze zijn uitgezet, niet af te koelen en hebben ook geen opwarmtijd.
Ik hoor vaak van leerkrachten dat deze afkoel- en opwarmtijden er de oorzaak van zijn dat ze soms de hele dag aan blijven staan, ook als ze niet gebruikt worden. Dat nadeel kent een touchscreen niet. Hij is met een seconde uit en aanzetten duurt een paar seconden, korter dan het aanzetten van een televisie. Daardoor zijn leerkrachten eerder geneigd om het bord (ook voor kortere tijd) uit te zetten.

Kwaliteit
Er zijn IWB’s in diverse prijsklassen met verschillende kwaliteiten. Datzelfde geldt voor touchscreens. De touchscreens die in het onderwijs gebruikt worden, zijn over het algemeen producten die gemaakt worden voor de zakelijke markt. Dat is onder andere te zien aan de behuizing: deze is in tegenstelling tot de consumentenproducten, gemaakt van aluminium of staal. Goede voorlichting door een betrouwbare leverancier (die liefst meerdere merken aanbiedt) is hier heel belangrijk.

Onderhoud/Defect
Een IWB gaat bijna nooit kapot. Daar zit zulke eenvoudige techniek in. De beamer kan wel degelijk kapot. Elke school heeft al één of meerdere lampen moeten vervangen. Hiervan moet je er dus altijd een of enkele van in voorraad hebben. En een reserve-beamer is ook geen overbodige luxe. Je bent namelijk wel erg onthand als je geen instructie via een bord kunt geven! Kun je het bord als gewoon whiteboard gebruiken? Bij sommige merken mag het, maar bij de meeste niet.
Als een touchscreen defect is, beschik je niet zomaar over een reserve-exemplaar.
Leveranciers van touchscreens bieden standaard 3 jaar onsite garantie. Deze is heel vaak uit te breiden naar 4 of 5 jaar. Enkele leveranciers bieden 10 jaar continuïteitsgarantie: de school krijgt voor de duur van de reparatie binnen een dag een vergelijkbaar exemplaar te leen, zodat het onderwijs door kan.

Schadelijke effecten
Wie ooit heeft gewerkt met een IWB waarvan de beamer enkele meters van het bord aan het plafond hangt weet dat je dat niet ongestraft gedurende langere tijd kunt doen zonder last van irritatie aan de ogen te krijgen.
Sinds de meeste IWB’s worden voorzien van short-throw beamers is dit probleem niet meer aan de orde.
Een touchscreens heeft natuurlijk geen felle lichtbundel maar sinds mijn moeder altijd zei: “Ga niet te dicht bij de tv zitten want dat is slecht voor je ogen” ben ik een beetje voorzichtig. Toch weet ik uit eigen ervaring dat het best meevalt. Uiteindelijk is het een grote monitor, en daar zitten we soms dagenlang van een korte afstand op te turen. En nogmaals: zowel het IWB als het touchscreens moeten alleen aan staan als ze gebruikt worden.
In Engeland hebben ze een regel ingesteld dat de lichtsterkte van een beamer niet meer dan 1500 ansilumen mag zijn. Dat is niet veel! Toch adviseer ik scholen om de achtergrond van een werkblad in de software niet wit maar een zachte kleur te geven zodat kinderen er minder last van hebben.

Tot zover de vergelijking tussen deze twee systemen. Ik zou het erg leuk vinden als andere ervaringsdeskundigen hier op willen reageren.
Heb ik dingen over het hoofd gezien? Heb je zelf andere ervaringen? Ik hoor het graag!

12 opmerkingen:

  1. Vooropgezet dat de Touchscreens een geweldige beeldkwaliteit hebben, heb ik toch wat (tijdelijke?) kanttekeningen.
    Het bord reageert erg schichtig. Een vlieg kan de les al danig verstoren!
    Kleine objecten (zoals een kruisje om te sluiten of opties bij Active Inspire) die je moet aanklikken
    “pakt”hij niet.
    Men moet er dan wat rondom duwen en klikken. (of toch de muis gebruiken!)
    Kalibreren heb ik ondertussen al verschillende keren gedaan.
    Binnenkort hebben we een afspraak hierover met onze leverancier.
    Wellicht kan deze een en ander veranderen.
    Wie heeft deze ervaring ook?

    http://gabien.edublogger.nl

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Beste Henk,

    Graag deel ik je mijn ervaringen m.b.t. het vergelijk tussen een IWB (ca. 255 cm breedbeeld) en een Touchscreen (ca. 165 cm breedbeeld). Laat ik voorop stellen dat ik zeer enthousiast ben over de helderheid van een Touchscreen, echter moet ons dit er niet van weerhouden zeer kritisch te kijken naar de didactische (on)mogelijkheden van deze beide (ICT) onderwijsmiddelen:

    Mijn reactie is te groot om hier te publiceren, dus ik verwijs je graag door naar:
    http://timfabels.blogspot.com/

    Met vriendelijke groet,

    Tim Fabels
    t.fabels@heutink-ict.nl
    Heutink ICT

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Beste Tim,

    Dank je wel voor je reactie.
    Op enkele punten zal ik ingaan. Een aantal andere zijn in mijn blog al behandeld. Over bijvoorbeeld het energieverbruik heb ik al gezegd dat het touchscreen in mijn ogen eerder uitgezet wordt dan het IWB omdat het veel sneller opstart.
    En wees voorzichtig met de functie onmiddellijk uitschakelen (of "black" zoals dat meestal op de afstandsbediening staat.) Er zijn leerkrachten die denken dat de lamp dan uitgaat, maar dat is niet het geval! Hij blijft branden en dus energie verbruiken. Vraag het maar aan de leerkracht die de beamer op de laatste dag voor de vakantie op "black" had gezet en hem na de vakantie niet meer opgestart kreeg…
    Het voorbeeld met de stoel geeft aan dat we niet al te overdreven moeten zijn over de kwetsbaarheid van het touchscreen: laat de laptop op de grond vallen en bij beide systemen heb je een probleem.

    Je zegt dat pictogrammen op het bureaublad lastig te lezen zijn van achter uit de klas. Klopt. Maar ik vind het niet boeiend dat de leerlingen naar pictogrammen zitten te kijken.

    Inderdaad hebben kinderen de neiging om hun pols op het bord te laten leunen. Maar dat is een heel ongewenste want verkrampte schrijfhouding. Hoe eerder ze daarvan af zijn, hoe beter.

    Waarom gebruik je zo'n korte afschrijving van vijf jaar voor een touchscreen? Er zijn diverse leveranciers die inmiddels vijf jaar garantie geven. Naar verwachting zal het touchscreens minimaal tweemaal zo lang meegaan. Vergelijk het maar met een lcd-televisietoestel. Dan wordt het rekensommetje heel anders.

    Ik ben het echt niet eens met je opmerking over de storingsgevoeligheid: je vergeet dat bij een IWB ook een beamer aanwezig is: het meest kwetsbare onderdeel van het systeem.

    Hartelijke groet, Henk

    PS Het is misschien handig om in jouw bericht een linkje te zetten naar mijn blog. Dan weten lezers die eerst op jouw weblog komen waar je op reageert.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Hallo Henk,

    Ik denk dat je iets te makkelijk over de beschikbare software denkt. Persoonlijk vind ik de software van een digibord één van de belangrijkste zaken van het digibord. Zelf ben ik zeer tevreden over de software van het SMART Board. (SMART Notebook) SMART Notebook is de kracht van het SMART Board. Deze software stelt mij in staat om zelf lessen te maken/ bewerken en veel interactieve elementen aan deze lessen toe te voegen. Gratis software of goedkope pakketten zijn wellicht goed te gebruiken, maar tippen volgens mij lang niet aan software specifiek gemaakt voor een digibord. Ik denk dat goed gebruik van deze digibord of touchscreen staat of valt met de beschikbare software.

    groet,

    Marcel

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Dag Marcel,

    Dank je wel voor je reactie.

    Voor de geïnteresseerde lezer meld ik even in de kantlijn dat je certified trainer bent voor het merk software waarvoor je reclame maakt.

    Natuurlijk speelt de beschikbare software een grote rol: met goede software heb je een krachtig leermiddel in handen. Ik heb dat inderdaad niet in de overwegingen meegenomen, omdat het mij erom ging om misverstanden over de techniek en het gebruiksgemak weg te nemen. Je geeft aan dat je zelf werkt met Notebook software. Prima software, zoals ook software van andere leveranciers een goede keuze kan zijn. Maar scholen die de software die jij noemt willen gebruiken, hebben helaas niet de keuze om touchscreens te gebruiken, omdat dat door de licentie verboden wordt. Dus: wil je de software gebruiken, dan moet je ook het bord kopen.
    Daar moet SMART in het belang van het onderwijs maar eens verandering in brengen. Misschien dat jij daar, als certified trainer, eens een balletje over kunt opgooien?

    Hartelijke groet, Henk

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Hallo Henk,

    Over de techniek en het gebruiksgemak van een touchscreen kan ik niet veel zeggen, omdat ik nog niet veel ervaring heb met een touchscreen.

    Bij de aanschaf van een interactief hulpmiddel in de klas is het volgens mij zeker belangrijk om goed te kijken naar de beschikbare software. Daar zou toch echt veel kracht in moeten zitten. Daarbij is het van belang om goed helder te hebben wat je wilt met het interactieve hulpmiddel. Een handig hulpmiddel in de klas is al fijn, maar er ook werkelijk doelgericht en interactief mee kunnen werken, meer dan alleen filmpjes bekijken etc., is veel belangrijker. Jammer genoeg gebeurt het nog maar al te vaak dat scholen borden en-/of andere oplossingen aanschaffen, zonder een duidelijke visie.

    SMART Notebook is natuurlijk speciaal ontwikkeld voor gebruik op het SMART Board, net als andere leverancies van digiborden ook hun eigen software ontwikkelen voor hun specifieke bord. Ik vind het vrij logisch dat ze die software graag alleen gebruikt zien worden op hun eigen bord. De kracht zit toch vooral in de combinatie.

    Overigens kan SMART Notebook ook heel goed gebruikt worden op andere interactieve oplossingen, maar uiteraard van SMART zelf:
    http://www.smartboard.nl/nl/producten/smart-boardtrade/interactive-displays.php

    Uiteraard wil ik wel een balletje opgooien, want het is een interessant onderwerp.

    vriendelijke groet,

    Marcel

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Dag Marcel,

    Je beschrijft precies mijn punt: Notebook software kan alleen op een SMART product gebruikt worden. Jij vindt dat ook logisch, ik kan daarvoor niet één argument bedenken. De software kan zonder enig probleem ook op andere systemen gebruikt worden. SMART heeft onlangs zijn licentiestructuur aangescherpt. Een school die heeft besloten om touchscreens aan te schaffen, mag Notebook daar niet op gebruiken, alleen als het een SMART touchscreen is. (Klopt het dat dat een standaard LCD-scherm is met een apart aanrakingsgevoelig scherm ervoor?) De software is ook niet los te koop.
    De school heeft dus de keus uit twee: een touchscreen van hetzelfde merk kopen of met twee soorten digibordsoftware werken. Dat is niet in het belang van de leerkracht.

    Hartelijke groet, Henk

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Dan ga je zitten voor een inhoudelijke reactie en krijg je een foutmelding dat je teveel tekens hebt gebruikt. Dan maar een blogje aangemaakt, moest toch weer eens gebeuren.

    Zie dus reactie op http://martindefockert.blogspot.com/2010/11/enkele-kanttekeningen-mbt-het-gebruik.html

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Beste Maikel,

    Ben benieuwd waar die informatie vandaan komt, want het is inderdaad niet toegestaan om Notebooksoftware te gebruiken op andere dan SMART-producten. Zie voor uitleg en voorwaarden onze website op http://www.smartboard.nl/nl/nieuws/smart-licentie-voorwaarden.php

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Martin,

    Het bericht was toch anders van onze stichting (even navraag gedaan). We hebben afgelopen jaren flink geïnvesteerd in SMART-producten. De boodschap van de stichting is dat we alleen overstappen op touchscreens als dit bij SMART wordt aangeboden zodat de leerkrachten niet opnieuw aan een softwarepakket moeten wennen.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Zie dat het een oud bericht is maar de problemen zie je nog steeds! Veel mensen weten gewoon nog niet hoe ze verstandig om moeten gaan met een Smart-product. Hierdoor veranderd dus een geweldig product in no time in een loze investering.

    BeantwoordenVerwijderen