dinsdag 2 november 2010

Uniform toetsen vraagt om standaardisatie en afstemming

Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “Hoe verspillen leerkrachten hun kostbare tijd?”. Dit naar aanleiding van een blogartikel van Marcel Kesselring. In dit artikel een uitgewerkte samenvatting van de discussie.

In de onderwijsparagraaf in het regeerakkoord val te lezen: “Er komen verplichte leerlingvolgsystemen met uniforme toetsen in het primair en voortgezet onderwijs.” De vraag, die Marcel Kesselring bezighoudt is of dit niet gaat zorgen voor veel extra werk voor leerkrachten. We hebben in onderwijsland verschillende leerlingvolgsystemen. De praktijk wijst uit, dat scholen bijvoorbeeld problemen hebben met de invoering en verwerking van bijvoorbeeld gegevens van CITO-gegevens. Onderlinge afstemming tussen betrokken partijen blijkt zeer moeizaam! Ook bij de uitwisseling van gegevens met BRON(Basisregister OnderwijsNummer) is gebleken, dat bij dergelijke projecten de nodige hobbels te nemen zijn en de communicatie tussen partijen soms ver te zoeken. De angst dat invoering van uniforme toetsen in technische zin de nodige problemen gaat geven en dus de leerkrachten met veel extra werk zal opzadelen is dus niet uit de lucht gegrepen. En dat terwijl de nieuwe regering juist wil, dat leerkrachten zich meer met de kwaliteit bezighouden. Daarvoor dienen dan wel de juiste voorwaarden geschapen te worden.

Standaardisatie
Concreet betekent dat, dat alle betrokken partijen met elkaar in overleg moeten om te komen tot afspraken over een bepaalde standaard, die het mogelijk maakt om gegevens uit te wisselen tussen verschillende programma’s. Dat moet er voor zorgen, dat bijvoorbeeld methodegebonden toetsen die digitaal zijn afgenomen moeiteloos kunnen worden geïmporteerd in het leerlingvolgsysteem, zonder dat een leerkracht allerlei ingewikkelde handelingen moet uitvoeren of handmatig gegevens moet overzetten. Pas wanneer een leerkracht op deze wijze toetsgegevens of leervorderingsgegevens kan bundelen en overzichten kan genereren waarbij gegevens uit verschillende bronnen toch kunnen worden gekoppeld, ontstaat er een goede uitgangspositie om daar ook effectief naar te handelen en de leerlingen op maat les te geven.

Praktijk
De praktijk is nu, dat op veel scholen allerlei administratiesystemen naast elkaar worden gebruikt: Het algemene leerlingvolgsysteem, de registratiesystemen van educatieve softwarepakketten en methodegebonden toetsen, een eigen rapportagesysteem, zelf in elkaar geknutselde Excel-overzichten en noem maar op. Het vereist het nodige overzicht en ervaring om daaruit goede conclusies te trekken over de vorderingen die leerlingen individueel maken. Landelijke afstemming zou daar een eind aan moeten maken om leerkrachten echt verder te helpen, zodat ze meer tijd overhouden voor het directe contact met de leerling. Tegelijkertijd mag er ook van de leerkrachten verwacht worden, dat zij vaardig zijn in het omgaan met het leerlingvolgsysteem. Ook dat helpt om sneller en effectiever die gegevens te verzamelen, die je nodig hebt om je onderwijsaanbod af te stemmen op de leerlingen. Ook hier geldt dus, dat Visie, Deskundigheid, Digitaal leermateriaal en de ICT-infrastructuur in balans dienen te zijn!

Meerwaarde van toetsen
Tegelijkertijd ontstond ook een discussie over de meerwaarde van toetsen. Zijn alle toetsen noodzakelijk, meten ze wat we willen weten en wordt alles gemeten? Beperken we ons tot de basale kennis of doen we meer? Variëren we in toetsvormen om rekening te houden met verschillende leerstijlen? We toetsen op technisch taalgebruik: onderwerp en lijdend voorwerp. Toetsen we ook op effectief communiceren? En daarbij: krijgen we niet teveel een situatie waarin we afgaan op de kille cijfers in plaats van het kind en zijn ontwikkeling als geheel in ogenschouw te nemen. Anders gezegd: Stellen de toetsen de diagnose of doet de vakman of –vrouw voor de klas dat? Is het voorbeeld, dat iemand uit het HBO gaf iets wat ons ook in PO en VO te wachten staat? Hij mocht een student geen cijfer geven volgens de reglementen, terwijl deze studenten de stof als geen ander had begrepen!

En wat is de concrete meerwaarde van uniforme toetsen op schoolniveau of heeft dat alleen landelijk gezien een meerwaarde? Wat heeft het kabinet bewogen dit op te nemen in het regeerakkoord? Wetenschappelijke gegevens hierover zijn moeilijk te vinden, althans via internet en in het Nederlands. (Tips zijn welkom onder dit blog!)

Hoe voorkomen we, zoals Fons van den Berg het aangaf, dat het onderwijs er straks uitziet als een trein op een spoor, die rijdt tot waar het spoor ophoudt? Waarbij de leerkracht de conducteur is en o wee als de conducteur merkt dat je op het verkeerde traject zit ...
Zijn de uniforme toetsen een goed instrument om te zorgen, dat leerlingen straks wel een goede aansluiting hebben op de maatschappij, ieder in zijn of haar eigenheid? Blijft er ruimte voor leerlingen om de wereld te ontdekken en hebben ze inbreng in hun leerproces? Om zelf vragen te stellen in plaats van vragen voorgeschoteld te krijgen? Ruimte om elkaar als leerlingen feedback te geven of zichzelf te beoordelen zoals dat in bijvoorbeeld educatieve games al gebeurt? Ruimte om te waarderen in plaats van te normeren? De tijd zal het ons leren.

Tijdverspilling
En als we het hebben over tijdverspilling: Als we dan meer met de kwaliteit van het onderwijs bezig moeten, wat zijn dan zaken die we af kunnen stoten in de vele dingen, die van een leerkracht gevraagd worden: alle voorbereidingen voor feesten, schoolreisje, notuleren, hokken opruimen, pc werkende houden, uitstapjes, schoolontbijt, moederdag, vaderdag, etc.

Tot zover het verslag van de discussie. Er valt nog veel meer over te zeggen! Heeft u zelf nog aanvullende opmerkingen of ideeën? Plaats ze als reactie op deze blogpost.

Op discussiedinsdag.yurls.net vindt u nog enkele interessante aanvullende links, die genoemd werden tijdens de discussie. Heeft u zelf een suggestie voor een interessant onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @robertdevilee, @PascalMarcelis , @Rwiersma , @Helikon , @joenpj , @Marathonkeje , @JaapSoft , @Bica10 , @lexhupe , @vrijnatuurlijk , @mariekemove , @Denkbeeldhouwer

Volgende week houden weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten