dinsdag 22 februari 2011

E-portfolio - meerwaarde of niet?

Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “E-portfolio - meerwaarde of niet?” In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

Vandaag aandacht voor het E-portfolio. Kennisnet heeft er een aparte site over gemaakt. We citeren vanaf deze site: “Een e-portfolio is een middel om competenties te kunnen opslaan, beheren en tonen. In competentiegericht onderwijs staat de vaardigheid van het handelen voorop. De traditionele toetsvormen schieten tekort om deze vaardigheden te toetsen. Het gebruik van portfolio’s biedt de mogelijkheid om producten (werkstukken, video’s etc.), reflectie, feedback en vastgelegde sturing van leeractiviteiten op te slaan. Ter ondersteuning van competentiegericht leren en werken ontstaat steeds meer de behoefte aan een (digitaal) portfolio.”(Bron: Kennisnet – E-portfolio)

In bovenstaand citaat komt al duidelijk naar voren, dat het vraagt om een duidelijk kader en een duidelijke onderwijsvisie. Hoe ziet dat kader er uit? Waarin ligt de meerwaarde precies? Tijdens de discussie daarover kwamen verschillende aspecten naar voren.


Functie
Het eerste aspect is het doel, dat je wilt bereiken met een E-portfolio. Dit is mede afhankelijk van de leeftijd. In de praktijk lijkt in het Primair Onderwijs vooral de expositiemogelijkheid het doel te zijn. Leerlingen kunnen laten zien wat ze gemaakt en gedaan hebben. In het geval van creatieve werkstukken is het leuker, zeker voor jongere kinderen, om het werkstuk zelf te laten zien in plaats van een foto ervan. Aan de andere kant is het probleem van menig ouder: Waar bewaar je al die werkstukken in huis! In dit geval is op de korte termijn het gemaakte werkstuk zelf leuker, maar op de lange termijn een foto handiger en duurzamer. Daarnaast kan in het portfolio ook meer van het proces zichtbaar gemaakt worden. Wat ging goed en wat niet en hoe is daarmee omgegaan? Welke leerpunten zijn er uit voortgekomen?
Richting Voortgezet Onderwijs en MBO/HBO zal de nadruk meer liggen op het leveren van ‘bewijs’, dat bepaalde doelen zijn behaald of aan bepaalde competenties wordt voldaan. Ook hier zal het proces meer in beeld zijn. Daarbij kan zowel de medeleerling of –student als de docent feedback geven. Richting het arbeidsproces komt dan het bekwaamheidsdossier in beeld.

Doelgroep
Voortvloeiend uit het doel, dat je voor ogen hebt, zal ook de doelgroep worden bepaald. Wie mag het E-portfolio inzien? Uiteraard de leerling zelf en de leerkracht of docent. Ook medeleerlingen kunnen een belangrijke doelgroep zijn om elkaar feedback te geven. Daarnaast kunnen ook de ouders een doelgroep zijn. In MBO en HBO kan ook gedacht worden aan bijvoorbeeld stagebedrijven en een rol spelen in beroepsoriëntatie en loopbaanbegeleiding. Maar nogmaals: de doelgroep hangt af van het doel, dat je hebt met het portfolio.

Voordelen
Een E-portfolio biedt verschillende voordelen:
  • mogelijkheid om ook video- en geluidsfragmenten toe te voegen of bijvoorbeeld presentatiebestanden
  • overal toegankelijk
  • mogelijkheden voor interactie en feedback
  • doorgaande lijn zichtbaar maken en analyseren
  • geeft inzicht in iemands kwaliteiten en competenties
  • hulpmiddel om sturing te geven aan iemands studieloopbaan
  • mogelijkheden tot meer adaptief onderwijs geven
  • overzichtelijker dan papieren portfolio
  • gevoelsmatig meer officieel karakter
Aandachtspunten
Tegelijk zijn er ook aandachtspunten wanneer je een E-portfolio wilt gaan gebruiken.
  • Privacy – Wie heeft toegang tot je portfolio? Is dit per onderdeel aan te geven? Overzien de leerlingen de consequenties van publicatie? Is dat besproken, evenals een gedragscode?
  • Inhoud – Wat zet je wel en niet in je portfolio? In hoeverre mag je dat zelf bepalen of wordt dat bepaald? Zijn er binnen de school afspraken over wat er in komt en ook hoe er feedback wordt gegeven en wordt beoordeeld volgens dezelfde normen? Welke rol speelt het leerlingvolgsysteem hierbij?
  • Visie op onderwijs – Sluit het gebruik van het portfolio aan op de visie op onderwijs en vloeit het daar uit voort? Of is het iets dat op zichzelf staat?
  • Toekomst – Is er een doorgaande lijn? Wordt er in het Voortgezet Onderwijs gevraagd naar de eventuele aanwezigheid van een portfolio? En in het MBO en HBO? Wordt er vervolgens ook echt iets mee gedaan? Of is het principe van ‘een leven lang leren’ slechts een illusie?
  • Praktisch – Wordt er regelmatig een backup gemaakt?
Tot slot nog even over het principe van ‘een leven lang leren’: Willen we dat echt waar gaan maken in het onderwijs en het E-portfolio daar een plek in geven, dan vraagt dat om een brede visie en zullen we van onze eilandjes af moeten komen en de handen ineen slaan. Het onderwijs zal gezamenlijk moeten optrekken. In elke fase van zijn studieloopbaan kan de leerling dan weer worden voorbereid op de volgende. In het PO kan het bijvoorbeeld de ICT-vaardigheden en mediawijsheid leren om met een E-portfolio te kunnen werken, in het VO de reflectie- een feedbackvaardigheden, in het MBO en HBO de procesmatige analyse. Zullen scholen en onderwijsinstellingen ooit zo samen gaan werken als zij wel van hun leerlingen vragen? En zullen de verschillende E-portfoliosystemen ooit compatible worden met elkaar?

Tot zover het verslag van de discussie. We zijn ons ervan bewust, dat slechts een beperkt aantal aspecten aan bod zijn geweest en het dus slechts een globale kijk is op het E-portfolio. Voor wie zich verder wil verdiepen verwijzen we naar de links op onze Yurls-pagina.
Was je niet in de gelegenheid om mee te doen, maar heb je wel waardevolle aanvullingen, opmerkingen of interessante links? Plaats jouw reactie onder deze blogpost.

Op discussiedinsdag.yurls.net vind je van alle discussies de bijbehorende interessante aanvullende links, die genoemd werden tijdens de discussies. Heb je zelf een suggestie voor een interessant onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @marlijnnijboer , @FransDroog , @michelboer , @Wiswijzer2 , @jvennink , @Gijs1982 , @sienjaal , @barthoekstra , @WouterSchimmel , @priscilladens , @marbionline , @mstrmatthijs , @mevrouwtjeT , @PascalMarcelis

Volgende week weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten