Stagebegeleiding kan prima op afstand met digitale middelen

Het onderwerp vandaag op #netwijs Discussie Dinsdag was “Stagebegeleiding kan prima op afstand met digitale middelen!”.  In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

stagebegeleiding is duur
“De beste plek om een vak te leren is door het in de praktijk te doen” zei iemand eens. Daar valt weinig tegenin te brengen. Niet voor niets gaan dan ook bijna dagelijks tal van leerlingen en studenten, vanuit allerlei scholen en opleidingen op weg naar hun stageplek.
Deze leerlingen en studenten worden uiteraard niet aan hun lot overgelaten. Vanuit hun school of opleiding worden ze begeleid door een docent en op hun stageplek of leer-werk-plek worden ze eveneens begeleid. Deze begeleiding vraagt veel tijd. Niet alleen voor de begeleiding zelf, maar ook de reistijd loopt soms flink op. En daarbij uiteraard de reiskosten.

bezuinigen
Omdat er overal bezuinigd moet worden, zijn scholen en opleidingen genoodzaakt kritisch naar deze begeleidingstijd te kijken. Soms wordt de keuze gemaakt om het aantal daadwerkelijke begeleidingsuren per leerling of student  te beperken en dus minder lang of minder vaak op bezoek te gaan. Daarnaast wordt er gezocht naar mogelijkheden om de reistijd te beperken. Dit kan bijvoorbeeld door leerlingen en studenten die bij elkaar in de buurt zitten door één docent te laten bezoeken. Dat betekent soms wel, dat ze niet altijd door hun eigen begeleider bezocht worden, maar door een ándere docent. Wat betreft de reiskosten scheelt dat eveneens. Dit blijft echter ,hoe dan ook, een kostenpost!

digitale stagebegeleiding
Tijdens de discussie was daarom de vraag of we er met de digitale mogelijkheden en middelen van deze tijd niet enorm veel winst te behalen zou zijn. Verschillende mogelijkheden werden genoemd:

• Leerlingen/studenten doen verslag via een weblog of ELO. De stagebegeleiders kunnen daar op een voor hen handig moment op reageren. Tegelijkertijd kunnen ook medeleerlingen/-studenten reageren, waardoor een vorm van intervisie ontstaat.
• Meer betrokkenheid tussen de leerlingen/studenten en de werkplek-begeleiders enerzijds en de school anderzijds.
• Voor leerlingen die in het buitenland stage lopen is het een ideale oplossing om ze toch intensief te kunnen begeleiden en contact te hebben met hun begeleider ter plekke.
• Leerlingen/studenten leggen een digitaal portfolio aan met verslagen, maar ook met foto’s en filmpjes waarmee ze de begeleiders en elkaar een beeld moeten geven van hun stage-activiteiten. Met hun smartphone hebben ze daarvoor het gereedschap in hun broekzak zitten!
• Op vaste tijdstippen vinden er via videochat (Skype, Lync, FaceTime, etc.) begeleidingsgesprekken plaats tussen leerling/student en de docent en tussen de docent en de begeleider op de werkplek.
• Op vaste tijdstippen heeft de docent een spreekuur, eveneens via videochat, om tussentijdse vragen en problemen te bespreken.

Zo zijn er ongetwijfeld meer mogelijkheden om vorm te geven aan digitale stagebegeleiding. Aan de andere kant werden echter ook bezwaren ingebracht:

• Zeker bij aanvang van de stageperiode is het wel zo netjes om eerst face-to-face kennis te hebben gemaakt.
• Het is belangrijk om met eigen ogen te zien en te ‘voelen’ in welke omgeving de leerling/student zijn stage-activiteiten moet doen, met welke mensen, de sfeer te proeven.
• Verslagen, foto’s en filmpjes laten het beeld zien zoals de leerling/student die wil geven. Als docent wil je deze kunnen toetsen aan de realiteit. Overigens wel een interessant gegeven om met de leerling/student op te reflecteren!
• Is er voldoende controle? Als voorbeeld werd genoemd een student, die braaf zijn stageverslagen inleverde, maar ondertussen al een paar dagen niet was komen opdagen op zijn stageplek.
• Wanneer het niet goed gaat tijdens een stage, bij slecht-nieuws-gesprekken, bij conflicten op de stageplaats, etc., dan is digitaal contact niet gewenst en is het belangrijk als docent fysiek aanwezig te zijn.
• Wanneer je fysiek aanwezig bent pik je eerder bepaalde signalen op wanneer iets niet lekker loopt. Ook kun je spontaan andere werknemers spreken.
• Stagebezoeken worden ervaren als ‘krenten in de pap’. Jammer als dat weg zou vallen!

afwegen
De fysieke stagebezoeken, face-to-face, kunnen wat de discussie-deelnemers betreft daarom nooit vervangen worden door digitale stagebegeleiding. Wel kan het een goede aanvulling zijn op de fysieke bezoeken. Daarbij zal de docent dus telkens moeten afwegen welke middelen ingezet kunnen worden. Dit kan per leerling/student en per stageplek weer anders zijn.

winst?
Enerzijds biedt het mogelijkheden voor intensievere begeleiding en meer contact met de begeleiders op de werkplekken. Wanneer het echter vooral als aanvulling ingezet wordt, dan is de vraag of het in plaats van verlichting niet juist een verzwaring oplevert. De winst zit dan met name in de kwaliteit en kwantiteit van de begeleiding en niet zozeer in de tijdsbesparing. De vraag is of docenten hier de tijd voor hebben. Ook de reiskosten zullen alleen omlaag gaan wanneer er minder fysieke bezoeken afgelegd worden.

praktisch
Tot slot nog praktisch: Wil je als school of opleiding digitale middelen in gaan zetten, dan is het zaak om na te gaan in hoeverre leerlingen, studenten maar ook de begeleiders op de werkplek over de juiste middelen beschikken. Daarnaast is het de vraag of ze voldoende overweg kunnen met de in te zetten middelen. Als school of opleiding zou je hierin kunnen faciliteren. Bijvoorbeeld door een webcam of flipcamera uit te lenen gedurende de stagetijd, met één treinkaartje heb je dat er al bijna uit, of door een instructiemoment voor de stagebegeleiders.

Reageer!
Tot zover de discussie. Was je niet in de gelegenheid om mee te doen met de discussie, maar wil je wel je mening of ervaringen delen? Reageer dan op dit blog, via de LinkedIn-groep De toekomst voor onderwijs en ICT of via Facebook.

Heb je zelf een suggestie voor een interessant discussie-onderwerp? Geef het door via discussiedinsdag.yurls.net. Daar vind je ook alle tijdens de discussie genoemde linkjes en ook het archief van alle voorgaande discussies.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @carinerkens, @karinwinters, @SanderGordijn , @ciskevanderwal , @ManuBorghs , @dancing_prinzes , @jannet1975, @jlueks

Volgende week weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen 12.30 uur en 13.30 uur op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT via de hashtag #netwijs. Ook de rest van de week interessant om te volgen!